ประสบการณ์การจัดการเรียนการแบบ
Active
Learning ในรายวิชากายวิภาคศาสตร์ และสรีรวิทยา

นภดล
เลือดนักรบ

การเรียนแบบ
active
learning (AL) เป็น กระบวนการเรียนรู้ที่ให้ผู้เรียนได้เรียนรู้อย่างมีความหมาย
โดยการร่วมมือระหว่างผู้เรียนด้วยกัน ในการนี้ ครูต้องลดบทบาทในการสอนและการให้ข้อความรู้แก่ผู้เรียนโดยตรงลง
แต่ไปเพิ่มกระบวนการและกิจกรรมที่จะทำให้ผู้เรียนเกิดความกระตือรือร้นในการ จะทำกิจกรรมต่างๆ
มากขึ้น และอย่างหลากหลาย ไม่ว่าจะเป็นการแลกเปลี่ยนประสบการณ์ โดยการพูด การเขียน
การอภิปรายกับเพื่อนๆ” ซึ่งโดยหลักการนี้ก็จะไปสอดคล้องกับหลักการใหญ่ที่ว่า ถ้าเราให้ผู้เรียนรู้จากการอ่านอย่างเดียวผู้เรียนก็จะเรียนรู้ได้เพียง
20% ถ้าจากการฟังก็จะเพิ่มเป็น 30% แต่ถ้าได้มีโอกาสได้พบเห็นก็จะเพิ่มเป็น
40% ถ้าจากการพูดก็จะเป็น 50% และได้ลงมือปฏิบัติเองก็จะถึง
60% และถ้าได้เรียนรู้จากกิจกรรมหลายๆ อย่างที่หลากหลายก็จะเพิ่มโอกาสที่จะเรียนรู้ถึง
90% การจัดการเรียนการสอนสำหรับนักศึกษาพยาบาลศาสตร์
โดยเฉพาะนักศึกษาชั้นปีที่ ๑
เป็นการปรับตัวของนักศึกษาต้องปรับตัวจากการเรียนในระดับมัธยมศึกษา
มาเรียนในระดับอุดมศึกษา ซึ่งเนื้อหาจะเป็นแบบเฉพาะหลักสูตร
และมีความลึกซึ้งของเนื้อหาเพิ่มขึ้น
ทั้งยังมีกิจกรรมระหว่างรุ่นพี่รุ่นน้องเข้ามามีส่วนในการจัดสรรเวลาในการเรียนและการศึกษาค้นคว้าเพิ่มเติมมากยิ่งขึ้น
การจัดการเรียนที่เพิ่มกระบวนการและกิจกรรมของนักศึกษาที่นอกเหนือเวลาเรียนของนักศึกษา
จึงจำเป็นต้องมีการวางแผนอย่างรอบคอบ รอบด้าน
ไม่เป็นการผลักภาระการเรียนให้นักศึกษา ในทางกลับกันครูเองยิ่งต้องหมั่นสำรวจ
ตรวจสอบปฏิกิริยาผู้เรียน และความก้าวหน้าในการเรียน
และการทำกิจกรรมให้ใกล้ชิดมากยิ่งขึ้นด้วย

ในภาคเรียนที่
๒ ของการจัดการเรียนการสอนในรายวิชากายวิภาคศาสตร์ และสรีรวิทยา ๒
ได้มีการจัดการเรียนการสอนที่มีความพยายามให้ผู้เรียน
มีกิจกรรมการเรียนรู้ที่หลากหลายมากยิ่งขึ้นโดยภายหลังจากการเรียนทฤษฏีเนื้อหาทั้งหมดของระบบต่อมไร้ท่อ
ได้จัดแบ่งนักศึกษาออกเป็นทั้งหมด ๑๐ กลุ่ม ๆ ละ ๙ คน
โดยมอบหัวข้อที่นักศึกษาจะศึกษาค้นคว้าเพิ่มเติมทั้งหมด ๑๐ หัวข้อ เช่น
สมุนไพรที่ออกฤทธิ์คล้ายฮอร์โมน การใช้ฮอร์โมนในเวชสำอาง
การเปลี่ยนแปลงของฮอร์โมนในวัยผู้สูงอายุเป็นต้น และให้นักศึกษานำเสนอ
โดยไม่จำกัดรูปแบบของการนำเสนอ และไม่จำกัดของเขตของเนื้อหาที่จะนำมาเสนอ
แต่มีการให้คะแนนโดยมีเกณฑ์การให้คะแนนคือ ความถูกต้อง และความทันสมัยของเนื้อหา
ความคิดสร้างสรรค์ และความน่าสนใจในการนำเสนอ เป็นต้น จากการนำเสนอของนักศึกษา
พบว่านักศึกษาสามารถนำเนื้อหาที่นักศึกษาเรียน มาบูรณาการกับความรู้ใหม่
และสร้างสรรค์การนำเสนออย่างน่าสนใจ และไม่ซ้ำแบบกันในการนำเสนอ
นักศึกษามีปฏิสัมพันธ์กันระหว่างกลุ่ม และให้ความเห็นต่อกลุ่มอื่นๆได้อย่างน่าสนใจ
ทั้งเนื้อหาที่นักศึกษาค้นคว้ามานำเสนอนั้นเหมาะสมกับภูมิรู้เดิมของนักศึกษา
เมื่อเปิดโอกาสให้นักศึกษาค้นคว้าได้อย่างอิสระ และไม่จำกัดกรอบความคิด
เปิดโอกาสให้นักศึกษาสร้างสรรค์ชิ้นงานโดยอิสระ

ผลจากการจัดกิจกรรมรูปแบการเรียนรู้แบบ
AL
ในระดับอุดมศึกษา พบว่า AL จะกินความไปถึงความรับผิดชอบต่อการเรียนของนักศึกษาด้วย
นั่นคือการที่ต้องพัฒนาลักษณะนิสัยทั้งด้านจิตใจและร่างกายให้มีความมุ่ง มั่นไปสู่เป้าหมายทางการศึกษาของตนเองด้วย
โดยควรเริ่มปูพื้นฐานจากการสร้างนิสัยใน การไปเข้าชั้นเรียนโดยสร้างนิสัยอย่างสม่ำเสมอ
ค้นคว้าเพิ่มเติมในส่วนที่ผู้สอนมอบหมายให้อย่างดี และเมื่อทราบผลสำเร็จของ
“รายงาน” ก็พร้อมที่จะปรับปรุงและแก้ไขทำให้ดีขึ้นในโอกาสต่อไป
ปัจจัยแห่งความสำเร็จในการจัดการเรียนรู้ แบบ AL ในนักศึกษาพยาบาล
คือ ถ้ามุ่งหวังให้ผู้เรียนมีสภาพการเรียนรู้ที่ Active สภาพการสอนของครูก็จะต้อง
Active ด้วย นั่นคือจะเกิด Active Learning ได้ก็ต้องมี Active Teaching ดังนั้น ทั้งผู้เรียนและผู้สอนก็คงต้อง
“เตรียมตัว” ทั้งสองฝ่ายจึงจะเกิดสภาพที่ Active ขึ้นมาได้
ผู้สอนควรศึกษาภูมิหลังทางการเรียน สภาวะแวดล้อมขณะเรียน อันจะส่งผลถึงการว่างแผน
และออกแบบการสอนอย่างเหมาะสมสำหรับนักศึกษา ผู้เรียน ควรมีความกระตือรือร้น
พูดคุยความก้าวหน้าในการค้นคว้ากับผู้สอน ซึ่งจะนำไปสู่การสร้างสรรค์
และการตกผลึกความรู้ที่ Active