การจัดการองค์ความรู้

ชื่อผลงาน รูปแบบการจัดการเรียนการสอนแบบกรณีศึกษา ภายใต้กรอบแนวคิดของกอร์ดอน ด้วยเทคโนโลยีแบบกลุ่มเมฆ เพื่อพัฒนาความสามารถด้านการคิดอย่างมีวิจารณญาณ ของนักศึกษาพยาบาล

The Development of Case study Model Under Gordon frameworks Using Cloud Technology to Develop Critical Thinking Ability Among Nursing Students

ชื่อเจ้าของผลงาน ภาควิชาการพยาบาลผู้ใหญ่ และผู้สูงอายุ

สังกัด วิทยาลัยพยาบาลบรมราชชนนี อุตรดิตถ์

เบอร์โทร 081-7270735   E-mail  nopadon@unc.ac.th

1. ความเป็นมาและความสำคัญของวิธีหรือแนวทางปฏิบัติที่ดี

การจัดการศึกษาในศตวรรษที่ 21 นั้น บทบาทของผู้สอนที่สำคัญ คือ การเรียนรู้บุคลิกภาพและพฤติกรรมของผู้เรียนในศตวรรษที่ 21 ที่เป็นเด็กยุคใหม่ยุคเจนเนอเรชัน Z (Generation Z) กระบวนการจัดการเรียนรู้ในศตวรรษที่ 21 ต้องก้าวข้ามสาระวิชา ไปสู่การเรียนรู้ทักษะเพื่อการดำรงชีวิตในศตวรรษที่ 21 (21st Century Skills) โดยผู้เรียนต้องเรียนรู้ด้วยตนเอง หรือผู้สอนต้องไม่สอน แต่ต้องออกแบบการเรียนรู้ และอำนวยความสะดวก (facilitate) ในการเรียนรู้ให้ผู้เรียนเรียนรู้จากการเรียนแบบลงมือปฏิบัติหรือค้นคว้าด้วยตนเอง เพื่อการเรียนรู้ที่เกิดจากภายในใจและสมองของตนเอง ซึ่งครูทำหน้าที่ช่วยแนะนำ และช่วยออกแบบกิจกรรม ที่ช่วยให้ผู้เรียนแต่ละคนสามารถประเมินความก้าวหน้าในการเรียนรู้ของตนเอง (วิจารณ์ พานิช, 2554.)

ตามกรอบเป้าหมาย และทิศทางการจัดการศึกษาของประเทศ ในแผนการศึกษาแห่งชาติ   พศ. 2560-2579 เป็นการวางแผนในการพัฒนาศักยภาพและขีดความสามารถของคนไทยทุกช่วงวัยให้เต็มตามศักยภาพ สามารถแสวงหาความรู้และเรียนรู้ได้ด้วยตนเองอย่างต่อเนื่องตลอดชีวิต โดยการขับเคลื่อนภายใต้วิสัยทัศน์คนไทยทุกคนได้รับการศึกษาและเรียนรู้ตลอดชีวิตอย่างมีคุณภาพ ดำรงชีวิตอย่างเป็นสุข สอดคล้องกับหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง และการเปลี่ยนแปลงของโลกศตวรรษที่ 21 โดยมีเป้าหมาย 5 ประการคือ การเข้าถึงโอกาสทางการศึกษา (Access) ความเท่าเทียมทางการศึกษา (Equity) คุณภาพการศึกษา (Quality) ประสิทธิภาพ (Efficiency) และการตอบโจทย์บริบทที่มีการเปลี่ยนแปลง (Relevancy) ซึ่งยุทธศาสตร์ที่จะนำไปสู่เป้าหมายนั้นประกอบด้วย 6 ยุทธศาสตร์ ได้แก่ 1. การจัดการศึกษาเพื่อความมั่นคงของสังคมและประเทศชาติ 2. การผลิตและพัฒนากำลังคน การวิจัย และนวัตกรรม เพื่อสร้างขีดความสามารถในการแข่งขันของประเทศ 3. การพัฒนาศักยภาพคนทุกช่วงวัย และการสร้างสังคมแห่งการเรียนรู้ 4. การสร้างโอกาส ความเสมอภาค และความเท่าเทียมทางการศึกษา 5. การจัดการศึกษาเพื่อสร้างเสริมคุณภาพชีวิตที่เป็นมิตรกับสิ่งแวดล้อม 6. การพัฒนาประสิทธิภาพของระบบบริหารจัดการศึกษา ทั้งยังกำหนดแนวทางในการพัฒนาการจัดการศึกษาที่สำคัญคือ เพิ่มโอกาสและความเสมอภาคในการเข้าถึงการศึกษาที่มีคุณภาพ พัฒนาระบบเทคโนโลยีดิจิทัลเพื่อการศึกษาสำหรับคนทุกช่วงวัยพัฒนาฐานข้อมูลด้านการศึกษาที่มีมาตรฐาน เชื่อมโยงและเข้าถึงได้ (กระทรวงศึกษาธิการ, 2560) จะเห็นได้ว่า แนวทางการจัดการเรียนการสอนในศตวรรษที่ 21 ให้ความสำคัญกับการออกแบบการเรียนรู้ เพื่อให้ผู้เกิดการเรียนรู้จากภายในตัวผู้เรียน โดยตอบโจทย์บริบทที่มีการเปลี่ยนแปลง พัฒนาระบบบริหารจัดการศึกษาให้ผู้เรียนทุกช่วงวัยสามารถเข้าถึงการศึกษาได้อย่างเท่าเทียม สร้างสังคมแห่งการเรียนรู้ เรียนรู้ตลอดชีวิตอย่างมีคุณภาพ และดำรงชีวิตท่ามกลางการเปลี่ยนแปลงอย่างเป็นสุข

อนึ่ง เมื่อพิจารณาการจัดการเรียนการสอนของวิชาชีพพยาบาล เพื่อผลิตพยาบาลวิชาชีพ ไปรับใช้สังคมด้านการให้การบริการทางสุขภาพ ตามมาตรฐานคุณวุฒิระดับปริญญาตรีสาขาพยาบาลศาสตร์ พ.ศ. 2552 กำหนดมาตรฐานผลการเรียนรู้ ด้านทักษะทางปัญญา คือ “สามารถคิดวิเคราะห์ อย่างเป็นระบบ โดยใช้องค์ความรู้ทางวิชาชีพและองค์ความรู้ที่เกี่ยวข้อง  รวมทั้ง ใช้ประสบการณ์เป็นฐาน เพื่อให้เกิดผลลัพธ์ที่ปลอดภัย และมีคุณภาพในการให้บริการการพยาบาล” (กระทรวงศึกษาธิการ, 2552) แต่ในสภาพความเป็นจริงในปัจจุบัน จากการประเมินคุณภาพของบัณฑิตพยาบาลที่สำเร็จการศึกษาจากสถาบันพระบรมราชชนกตามกรอบมาตรฐานคุณวุฒิระดับปริญญาตรีที่สำเร็จการศึกษาปีการศึกษา 2553-2554  ซึ่งกลุ่มตัวอย่างเป็นผู้บังคับบัญชาขั้นต้นของบัณฑิตที่สำเร็จการศึกษา ทำการประเมินโดยใช้แบบประเมินคุณภาพบัณฑิตของส่วนพัฒนาการศึกษา สถาบันพระบรมราชชนก 6 ด้าน ได้แก่ (1) ด้านคุณธรรม จริยธรรม (2) ด้านความรู้ทางวิชาการ (3) ด้านทักษะทางปัญญา (4) ด้านความสัมพันธ์ระหว่าง บุคคลและความรับผิดชอบ (5) ด้านทักษะการวิเคราะห์เชิงตัวเลขการสื่อสารและการใช้เทคโนโลยีสารสนเทศ และ (6) ด้านทักษะการปฏิบัติเชิงวิชาชีพ ผลการวิจัยพบว่า คุณภาพของบัณฑิตที่มีคะแนนน้อยที่สุด คือ ด้านทักษะการคิดอย่างมีวิจารณญาณ (ศิริวรรณ ทุมเชื้อ ศิริธร ยิ่งเรงเริง และประกริต รัชวัตร์, 2553) สอดคล้องกับ การศึกษาของเพ็ญศรี พงษ์ประภาพันธ์, จุรีรัตน์ กอผจญ, และ สมเกียรติ สุทธรัตน์ (2546) ที่ศึกษาการคิดแบบมีวิจารณญาณของนักศึกษาพยาบาลวิทยาลัยพยาบาลบรมราชชนนีนครพนม ตัวอย่างเป็นนักศึกษาหลักสูตรพยาบาลศาสตรบัณฑิตที่กำลังศึกษาในปีการศึกษา 2546 จำนวน 183 คน พบว่าคะแนนการคิดแบบมีวิจารณญาณมีคะแนนเฉลี่ยอยู่ในระดับปานกลาง

ในการจัดการเรียนการสอนภาคปฏิบัติของนักศึกษาพยาบาลในสังกัดพระบรมราชชนกนั้น นักศึกษาจะเริ่มฝึกเป็นครั้งแรกในชั้นปีที่ 2 ภาคเรียนที่ 3  โดยวิชาแรกคือรายวิชาปฏิบัติการพื้นฐานการพยาบาล เพื่อฝึกปฏิบัติการพยาบาล และการดูแลบุคคลทุกช่วงวัยของชีวิตที่มีภาวะสุขภาพปกติและเบี่ยงเบนในสถานการณ์จริง ใช้กระบวนการพยาบาลในการดูแลสุขภาพแบบองค์รวม บนพื้นฐานการดูแลด้วยความเอื้ออาทร โดยคำนึงถึงความเป็นมนุษย์และความปลอดภัยของผู้รับบริการภายใต้ขอบเขตของกฎหมายและจรรยาบรรณวิชาชีพ ยึดหลักจริยธรรมและสิทธิมนุษยชน เมื่อนักศึกษาขึ้นชั้นปีที่ 3 และ 4 จะฝึกรายวิชาการพยาบาลผู้ป่วยที่มีปัญหาทางด้านสุขภาพด้านศัลยกรรม อายุรกรรม และปัญหาด้านสุขภาพที่ซับซ้อนยิ่งขึ้นต่อไป จากการถอดบทเรียนในการเตรียมความพร้อมก่อนการฝึกพบว่า นักศึกษารู้สึกกังวลเนื่องจากไม่เคยมีประสบการณ์ในการขึ้นฝึกมาก่อน กลัวว่าจะกระทำกิจกรรมการพยาบาลไม่ถูกต้อง ไม่รู้ว่าจะคิดตัดสินใจวางแผน และกิจกรรมการพยาบาลต่าง ๆที่ถูกต้อง หรือเหมาะสม เครียด นักศึกษาบางส่วน เครียดไม่สามารถปรับตัวกับการเปลี่ยนแปลงในการขึ้นปฏิบัติงานในครั้งแรก และลาออกภายหลังจากขึ้นฝึกในภาคปฏิบัติเป็นครั้งแรก (ศศมน ศรีสุทธิศักดิ์, 2557)

จากการสัมมนากลุ่มย่อยผู้ใช้บัณฑิต และอาจารย์พี่เลี้ยงของนักศึกษาพยาบาล วิทยาลัยพยาบาลบรมราชชนนี อุตรดิตถ์ ปีการศึกษา 2558 พบว่า ประเด็นปัญหาสำคัญที่ควรพัฒนามากที่สุดสำหรับการจัดการเรียนการสอนในภาคปฏิบัติคือ การพัฒนาทักษะการคิดอย่างมีวิจารณญาณ ซึ่งผู้ใช้บัณฑิตมีความเห็นว่า เป็นทักษะที่จำเป็นในการประกอบวิชาชีพทั้งในขณะที่เป็นนักศึกษา และเมื่อสำเร็จการศึกษา (ศศมน ศรีสุทธิศักดิ์, 2557) การพัฒนาทักษะการคิดอย่างมีวิจารณญาณจึงมีความสำคัญที่ต้องได้รับการพัฒนาทั้งในนักศึกษาพยาบาล ตลอดจนในพยาบาลวิชาชีพที่สำเร็จการศึกษาแล้วไปปฏิบัติงาน ณ สถานพยาบาล ดังจะเห็นได้จากการที่สภาการพยาบาลกำหนดสมรรถนะที่พยาบาลต้องพัฒนาตนเองอย่างต่อเนื่องคือการมีความคิดสร้างสรรค์ และคิดอย่างมีวิจารณญาณ โดยกำหนดไว้ในสมรรถนะที่ 13 ด้านการพัฒนาตนเองอย่างต่อเนื่องของพยาบาลวิชาชีพ เพื่อสร้างคุณค่าในตนเองและสมรรถนะในการปฏิบัติการพยาบาล ซึ่งเป็นหนึ่งใน 14 สมรรถนะหลักของวิชาชีพพยาบาลและการผดุงครรภ์ชั้นหนึ่ง ซึ่งสอดคล้องกับเกณฑ์การรับรองสถาบันวิชาชีพพยาบาลของประเทศสหรัฐอเมริกา (National League for Nursing Accreditation Criteria, 2005) ดังนั้นการจัดหลักสูตร ตลอดจนการออกแบบการจัดการเรียนการสอนทางการพยาบาลจะต้องตระหนักถึงการจัดประสบการณ์เรียนรู้ ที่จะพัฒนาให้ทักษะในการคิดอย่างมีวิจารณญาณเกิดขึ้นในนักศึกษาพยาบาล

การศึกษาผลการเรียนการสอนโดยใช้กรณีศึกษาต่อทักษะความคิดเชิงระบบของนักศึกษาพยาบาลแมคคอร์มิค ในรายวิชาฝึกปฏิบัติการพยาบาลมารดา ทารก และการผดุงครรภ์ 2 ของกัญญาพัชญ์ จาอ้าย และคณะ (2019) พบว่าคะแนนเฉลี่ยความคิดเชิงระบบกลุ่มทดลองสูงกว่าก่อนได้รับการสอนโดยใช้กรณีศึกษาอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ สะท้อนให้เห็นว่าการจัดการสอนโดยใช้กรณีศึกษาช่วยส่งเสริม และพัฒนาการคิดเชิงระบบให้นักศึกษาพยาบาล สอดคล้องกับการศึกษาผลการเรียนการสอนโดยใช้กรณีศึกษาต่อความสามารถในการคิดอย่างมีวิจารณญาณของนักศึกษาพยาบาลของสมหญิง โศวศวนนท์ สมสิริ รุ่งอมรรัตน์ และสุพรรณิการ์ ปานบางพระ (2015) ที่พบว่านักศึกษาให้ความหมายของการคิดอย่างมีวิจารณญานว่าเป็นการคิดทบทวนอย่างเป็นระบบ และนักศึกษารู้สึกพึงพอใจในการจัดการเรียนการสอนโดยใช้กรณีศึกษาเนื่องจากทำให้นักศึกษาได้ฝึกกระบวนการคิดแบบมีขั้นตอนซ้ำๆ และสามารถนำไปประยุกต์ใช้นการฝึกปฏิบัติบนหอผู้ป่วยได้เป็นอย่างดี และสอดคล้องกับการศึกษาของวิจิตรา กุสุมภ์ และอรุณี เฮงยศมาก (2562) ที่ศึกษาผลของการเรียนรู้โดยใช้กรณีศึกษาเป็นฐานต่อความคงทนในการเรียนรู้ของนักศึกษาพยาบาล พบว่า การสอนโดยใช้กรณีศึกษาเป็นฐานช่วยให้นักศึกษาพยาบาลมีความสนใจ กระตือรือร้น ยึดผู้เรียนเป็นศูนย์กลาง มีผลสัมฤทธิ์ และความคงทนในการเรียนรู้ และมีความพึงพอใจมากจึงควรนำมาใช้ในเรียนการสอนสาขาพยาบาลศาสตร์ และสาขาสุขภาพอื่นๆ จากข้อมูลข้างต้นจะเห็นได้ ว่าการจัดการเรียนการสอนโดยใช้กรณีศึกษาเป็นวิธีการสอนที่เน้นผู้เรียนเป็นสําคัญแบบหนึ่งที่ดี กระตุ้นผู้เรียนให้เกิดความคิดสร้างสรรค์ ประยุกต์ใช้ความรู้เชิงทฤษฎี คิดเพื่อหาแนวทางการแก้ไขปัญหา ตลอดจนเลือกและใช้เครื่องมือในการแก้ไขปัญหาต่างๆอย่างเหมาะสม รวมไปถึงการนำองค์ความรู้ และประสบการณ์ด้านอื่นๆมาผนวก และต่อยอดจากองค์ความรู้ที่มีอยู่เดิม

การปฏิบัติการพยาบาลเป็นบทบาทที่สำคัญของผู้ซึ่งเป็นพยาบาลวิชาชีพ ในการจัดการกับปัญหาสุขภาพของผู้รับบริการ ทั้งนี้จะต้องอาศัยศาสตร์ความรู้ทางวิทยาศาสตร์ พยาบาลศาสตร์ และศาสตร์อื่นๆที่เกี่ยวข้อง กระบวนการพยาบาลเป็นเครื่องมือที่สำคัญในการปฏิบัติการพยาบาลดังกล่าว ทั้งนี้ขั้นตอนที่สำคัญที่จะทำให้เกิดกระบวนการนี้ได้ คือ การประเมินสภาพ เนื่องจากจะต้องใช้ทักษะและประสบการณ์ในการประเมินสภาพ อีกทั้งยังต้องใช้การคิดอย่างมีวิจารณญาณในการที่จะรวบรวมข้อมูลทางสุขภาพให้ได้ครอบคลุมทุกมิติ เพื่อที่จะนำมาวางแผนและให้การพยาบาลต่อไป เครื่องมือที่ใช้ในการรวบรวมข้อมูลนั้นมีหลากหลายตามกรอบแนวคิดและทฤษฎี เช่น ทฤษฎีการปรับตัวของรอย (Roy’s adaptation model) ความต้องการพื้นฐานของมาสโลว์ (Maslow’s basic need) และแบบแผนสุขภาพของกอร์ดอน (Gordon’s functional health pattern) ซึ่งแต่ละเครื่องมือมีความโดดเด่นตามมโนมติหลักของทฤษฎีนั้นๆ (วิจิตรา กุสุมภ์, 2558) จากการศึกษาของ Khatiban และคณะในปี 2019 พบว่า การใช้แบบแผนสุขภาพของกอร์ดอนสามารถช่วยให้นักศึกษาพยาบาลมีทักษะในการคิดและการตัดสินใจแบบมีวิจารณญาณในการที่จะดูแลผู้ป่วยข้างเตียง รวมทั้งสามารถวินิจฉัยการพยาบาลผู้ป่วยและปฏิบัติการพยาบาลได้อย่างเหมาะสม แบบแผนสุขภาพของกอร์ดอนไม่เพียงแต่จะเป็นเครื่องมือที่ใช้ในการเรียนเท่านั้นหากแต่ยังเพิ่มทักษะและทัศนคติที่ดีของนักศึกษาต่อกระบวนการพยาบาล (Khatiban, 2019) จะเห็นว่าการที่จะใช้เครื่องมือนี้ ผู้ใช้จะต้องมีทักษะการคิดอย่างมีวิจารณญาณในการที่เชื่อมโยงข้อมูลต่าง ๆอย่างเป็นองค์รวมเพื่อที่จะนำไปใช้กำหนดข้อวินิจฉัยทางการพยาบาลต่อไป

Cloud technology เป็นระบบประมวลผลแบบกลุ่มเมฆ เป็นการให้บริการกับสมาชิกที่เป็นผู้ใช้งานหรือบริการทุกคนสามารถเข้าใช้บริการร่วมกันได้ผ่านเครือข่ายอินเทอร์เน็ตมีพื้นที่จัดเก็บข้อมูล และประมวลผล ด้วยฮาร์ดแวร์ที่มีประสิทธิภาพจากแอพพลิเคชั่นและบริการต่าง ๆ ในลักษณะที่มีระบบการจัดการด้านความปลอดภัยที่น่าเชื่อถือ ระบบประมวลผลแบบกลุ่มเมฆ ยังช่วยองค์กรในการจัดสรรการใช้ทรัพยากรข้ามเซิร์ฟเวอร์เดสท็อปและแอพพลิเคชั่นได้ ซึ่งเมื่อมีแนวคิดมาใช้ในสถาบันการศึกษา จะทําให้สามารถลดต้นทุนเซิร์ฟเวอร์และต้นทุนทั้งหมดด้านฮาร์ดแวร์ ทําให้การจัดการระบบคอมพิวเตอร์ในสถาบันการศึกษาทําได้ง่าย สอดคล้องกับความต้องการที่หลากหลายของผู้บริหาร อาจารย์ และนักเรียน รวมถึงลดความซับซ้อนของระบบคอมพิวเตอร์ที่นําใช้แบบเดิมได้มากขึ้น สามารถปรับปรุงการเข้าถึงแอพพลิเคชั่นเพื่อการเรียนรู้ช่วยเพิ่มความคล่องตัวของสถาบันการศึกษา ให้สามารถเข้าถึงแอพพลิเคชั่นที่ต้องการได้ตามคําขอ และสามารถเข้าถึงข้อมูลได้ในทุกที่ทุกเวลาได้อย่างแท้จริง ระบบโครงสร้างการให้บริการเทคโนโลยีสารสนเทศของสถาบันการศึกษาแบบเดิมนั้น เป็นโครงสร้างที่มีหน่วยงานหรือแผนกเพื่อให้บริการ เป็นศูนย์กลางที่มีทุกอย่างให้บริการ สถาบันการศึกษาต้องมีการวางแผนการใช้งาน เพื่อให้สามารถใช้งานได้อย่างมีประสิทธิภาพ (อ้าง) ซึ่งการวางแผน งบประมาณ และความต้องการ แม้ว่าจะได้มาจากการศึกษาและสํารวจของศูนย์ไอทีก็ตาม แต่เมื่อพิจารณาแล้วจะพบว่า มักจะมีข้อจํากัดในเรื่องของงบประมาณ ประสิทธิภาพการใช้งาน การฝึกอบรม และความปลอดภัยอยู่ตลอดเวลา เพื่อแก้ไขปัญหาต่างๆ เหล่านั้น ระบบประมวลผลแบบกลุ่มเมฆ จึงเป็นแนวทางในการตอบสนองสิ่งต่างๆ ซึ่งจะช่วยให้ข้อจํากัดต่างๆ ลดลง ผู้เรียน ผู้สอน และผู้ที่เกี่ยวข้องมีส่วนร่วมในการใช้งานได้ตามความต้องการประหยัดงบประมาณ เมื่อพิจารณาจากเทคโนโลยีระบบประมวลผลแบบกลุ่มเมฆจะพบว่า มีส่วนสําคัญที่ทําให้ผู้เรียน และผู้สอน สามารถใช้เทคโนโลยีสารสนเทศได้อย่างมีประสิทธิภาพและเกิดมิติใหม่ทางการเรียนได้จากทุกที่ทุกเวลา ได้อย่างแท้จริง (วิวัฒน์ มีสุวรรณ, 2558)

จากความเป็นมาและปัญหาดังกล่าวข้างต้น  ภาควิชาเห็นความสำคัญอย่างยิ่งว่า นักศึกษาพยาบาล จำเป็นต้องได้รับการพัฒนาการคิดอย่างมีวิจารณญาณ โดยใช้จัดการเรียนการสอนแบบกรณีศึกษา (Case study) ผ่านเทคโนโลยีแบบกลุ่มเมฆ (Cloud technology) ซึ่งเป็นเทคโนโลยี และการสื่อสารการศึกษาที่สำคัญซึ่งจะช่วยถ่ายทอด พัฒนาองค์ความรู้ และนวัตกรรม นำไปสู่การเรียนรู้องค์ความรู้พื้นฐาน ที่นักศึกษาสามารถเรียนรู้ได้ด้วยตนเอง ทุกที่ทุกเวลา สามารถทบทวนเนื้อหาหลังจากเรียน นำไปประยุกต์ใช้ในการฝึกปฏิบัติงาน ตลอดจนการทบทวนเมื่อสำเร็จการศึกษาไปแล้ว สามารถปฏิบัติงานในวิชาชีพ ดำรงชีพท่ามกลางสถานการณ์โลกที่เปลี่ยนแปลงรวดเร็ว และเชื่อมโยงกันใกล้ชิดมากขึ้น

2. วัตถุประสงค์

2.1. เพื่อสร้างและตรวจสอบคุณภาพรูปแบบการจัดการเรียนการสอนแบบกรณีศึกษาภายใต้กรอบแนวคิดของกอร์ดอน โดยใช้เทคโนโลยีแบบกลุ่มเมฆ เพื่อพัฒนาความสามารถด้านการคิดอย่างมีวิจารณญาณ ของนักศึกษาพยาบาล

2.2. เพื่อทดลองใช้รูปแบบการจัดการเรียนการสอนแบบกรณีศึกษาภายใต้กรอบแนวคิดของกอร์ดอน โดยใช้เทคโนโลยีแบบกลุ่มเมฆเพื่อพัฒนาความสามารถด้านการคิดอย่างมีวิจารณญาณ ของนักศึกษาพยาบาล

2.3. เพื่อนำเสนอรูปแบบการจัดการเรียนการสอนแบบกรณีศึกษาภายใต้กรอบแนวคิดของกอร์ดอน โดยใช้เทคโนโลยีแบบกลุ่มเมฆ เพื่อพัฒนาความสามารถด้านการคิดอย่างมีวิจารณญาณ ของนักศึกษาพยาบาล

3. เป้าหมาย (ตัวชี้วัดเชิงปริมาณและเชิงคุณภาพ)

3.1 ภาควิชามีรูปแบบการสอนแบบกรณีศึกษา

3.2 มีการนำรูปแบบไปใช้ในการจัดการเรียนการสอน อย่างน้อย 4 รายวิชา

4. แนวคิด/โมเดลที่นำมาใช้ในการพัฒนาวิธี/แนวปฏิบัติที่ดี/ที่เป็นเลิศ

การเรียนรู้โดยใช้กรณีศึกษา (Case study) หมายถึง การจัดการเรียนการสอนโดยใช้กรณีศึกษา (case method learning) เป็นวิธีการหนึ่งในการจัดกระบวนการเรียนรู้ที่ที่เน้นผู้เรียนเป็นสำคัญ ทำให้ผู้เรียนได้ศึกษาเรียนรู้กรณีศึกษาหรือเรื่องราวต่างๆ ซึ่งอาจจะเป็นเรื่องจริงหรือเรื่องสมมติขึ้นจากความจริง โดยมีการเก็บรวบรวมข้อมูล นำมาวิเคราะห์ อภิปราย แลกเปลี่ยนข้อมูล การจัดการเรียนรู้รูปแบบนี้เป็นการฝึกให้ผู้เรียนได้เรียนรู้วิธีการแสวงหาความรู้ด้วยวิธีที่หลากหลาย สามารถเชื่อมโยงความรู้เดิมกับความรู้ใหม่ หรือเสริมสร้างความรู้ให้กว้างขวาง และนำไปใช้แก้ปัญหาในชีวิตประจำวัน ซึ่งจะนำไปสู่การพัฒนาทักษะการคิดวิเคราะห์ การคิดแก้ปัญหา และตัดสินใจแก้ปัญหา นอกจากนั้น การจัดการเรียนการสอนโดยใช้กรณีศึกษา หรือกรณีตัวอย่างมิได้มุ่งที่คำตอบใดคำตอบหนึ่ง คำถามสำหรับการอภิปรายนี้ไม่มีคำตอบที่ถูกหรือผิดอย่างชัดเจนแน่นอน แต่ต้องการให้ผู้เรียนเห็นคำตอบ และเหตุผลที่หลากหลายซึ่งจะช่วยให้ผู้เรียนมีความคิด มีมุมมองที่กว้างไกลมากขึ้น

กรอบแนวคิดของกอร์ดอน (Gordon) หมายถึง เครื่องมือที่สามารถใช้เก็บรวบรวมข้อมูลสุขภาพได้อย่างครอบคลุมทั้งด้านกาย จิต สังคม และจิตวิญญาณ ประกอบไปด้วย 11 แบบแผน ได้แก่ การรับรู้และการดูแลสุภาพ (Health Perception – Health Management Pattern) โภชนาการและเมแทบอลิสม (Nutritional – Metabolic Pattern) การขับถ่ายของเสีย (Elimination Pattern) กิจกรรมและการออกกำลังกาย  (Activity – Exercise Pattern) การพักผ่อนและการนอนหลับ (Sleep – Rest Pattern) สติปัญญาและการรับรู้ (Cognitive – Perceptual Pattern)  การรับรู้ตนเองและอัตมโนทัศน์ (Self-perception – Self-concept Pattern) บทบาทและสัมพันธภาพ ( Role – Relationship Pattern) เพศสัมพันธ์และการเจริญพันธ์ (Sexuality – Reproductive Pattern) ความเครียดและการเผชิญความเครียด (Coping – Stress Tolerance Pattern) และความเชื่อและค่านิยม (Value – Belief Pattern) ครอบคลุมทั้งการซักประวัติ การตรวจร่างกาย การตรวจทางห้องปฏิบัติการและการตรวจพิเศษ

เทคโนโลยีแบบกลุ่มเมฆ (Cloud) หมายถึง เป็นรูปแบบหนึ่งสําหรับการเข้าถึงเครือข่ายที่สะดวกรวดเร็วได้ตามคําขอของผู้ใช้ สามารถจัดหาและแสดงผล โดยใช้การจัดการทรัพยากรน้อยที่สุด แนวคิด “ระบบประมวลผลแบบกลุ่มเมฆ” เป็นวิธีหนึ่งในการเพิ่มศักยภาพ หรือเพิ่มความสามารถในการเข้าถึงอินเทอร์เน็ตร่วมกัน ในรูปของโครงสร้างพื้นฐาน (เหมือนระบบไฟฟ้า ประปา) ที่พร้อมให้บริการกับผู้ใช้งาน เมื่อมีความต้องการใช้ผู้ให้บริการ(Cloud Provider) ระบบประมวลผลแบบกลุ่มเมฆส่วนใหญ่ จะให้บริการในลักษณะของเว็บแอปพลิเคชั่น โดยให้ผู้ใช้ทํางานผ่านเว็บเบราว์เซอร์ ขณะเดียวกันซอฟต์แวร์และข้อมูลทั้งหมดจะถูกเก็บไว้บนเซิร์ฟเวอร์ของผู้ให้บริการ โดยไม่ต้องลงทุนในโครงสร้างพื้นฐานไม่ว่าจะเป็นการติดตั้งระบบทางกายภาพ การฝึกอบรมบุคลากรทางด้านคอมพิวเตอร์หรือขอใบอนุญาตเพื่อใช้ซอฟแวร์ใหม่กับเจ้าของลิขสิท ธิ์ซอฟแวร์ ระบบประมวลผลแบบกลุ่มเมฆ ประกอบด้วยบริการที่ต้องสมัครสมาชิก และชําระค่าใช้จ่ายตามการใช้งานจริงผ่านอินเตอร์เน็ต (Pay per Use) เป็นการขยายความสามารถที่มีอยู่ของเทคโนโลยีสารสนเทศในปัจจุบัน

การคิดอย่างมีวิจารณญาณ (Critical Thinking: CT) หมายถึง กระบวนการคิดที่ผ่านกระบวนการพิจารณาไตร่ตรองอย่างรอบคอบ ที่แสดงให้เห็นถึงความสามารถในการคิดอย่างมี เป้าหมาย ตัดสินและกำกับได้ด้วยตนเอง เป็นผลมาจากการตีความ การวิเคราะห์ การประเมินข้อโต้แย้ง การสรุปอ้างอิง การอธิบายและการควบคุมตนเอง เพื่อให้เกิดผลของการคิดที่รอบคอบ สมเหตุสมผลเป็นกระบวนการที่ช่วยในการพิจารณาหาข้อผิดพลาดในการคิดโดยเฉพาะ

5. ขอบเขตและระยะเวลาดำเนินการ

การพัฒนาแนวปฏิบัติ : การตีพิมพ์เผยแพร่ผลงานวิชาการในวารสารระดับชาติ ดำเนินการตามกระบวนการ KM เริ่มดำเนินการพัฒนาแนวปฏิบัติระหว่างเดือนพฤศจิกายน พ.ศ. 2563 ถึงเดือนกรกฏาคม พ.ศ. 2564 (อยู่ในช่วงการวิจัยและพัฒนาระยะที่ 3 และ 4 , R2 D2)

กลุ่มเป้าหมาย คือ อาจารย์ วิทยาลัยพยาบาลบรม Dราชชนนี อุตรดิตถ์

6. กระบวนการที่ทำให้แนวปฏิบัติ

การพัฒนาแนวปฏิบัติ นำไปสู่การวิจัยเรื่องรูปแบบการจัดการเรียนการสอนแบบกรณีศึกษาภายใต้กรอบแนวคิดของกอร์ดอน โดยใช้เทคโนโลยีแบบกลุ่มเมฆเพื่อพัฒนาความสามารถด้านการคิดอย่างมีวิจารณญาณของนักศึกษาพยาบาล ด้วยรูปแบบการวิจัยและพัฒนา (Research and Development) มีขั้นตอนการดำเนินการวิจัย แบ่งเป็น ๒ ระยะดังนี้ ดังนี้

การวิจัยระยะที่ ๑ การสร้างต้นร่างรูปแบบการจัดการเรียนการสอนแบบกรณีศึกษาภายใต้กรอบแนวคิดของกอร์ดอน โดยใช้เทคโนโลยีแบบกลุ่มเมฆเพื่อพัฒนาความสามารถด้านการคิดอย่างมีวิจารณญาณของนักศึกษาพยาบาล

วิธีการดำเนินการวิจัยระยะที่ 1

วัตถุประสงค์ของการวิจัยระยะที่ 1

วัตถุประสงค์ของการวิจัยระยะที่ 1  คือ  เพื่อพัฒนากรอบแนวคิดของของรูปแบบการจัดการเรียนการสอนแบบกรณีศึกษาภายใต้กรอบแนวคิดของกอร์ดอน โดยใช้เทคโนโลยีแบบกลุ่มเมฆเพื่อพัฒนาความสามารถด้านการคิดอย่างมีวิจารณญาณของนักศึกษาพยาบาล

แหล่งข้อมูลในการวิจัยระยะที่ 1

แหล่งข้อมูลในการวิจัยครั้งนี้ ได้แก่

1.       เอกสาร ตำรา บทความวิจัย บทความวิชาการที่เกี่ยวข้องกับของรูปแบบการจัดการเรียนการสอนแบบกรณีศึกษาภายใต้กรอบแนวคิดของกอร์ดอน โดยใช้เทคโนโลยีแบบกลุ่มเมฆ

2.       ผู้ใช้บัณฑิต และอาจารย์พี่เลี้ยงแหล่งฝึก จำนวน 11 ท่าน ที่ได้มาแบบเจาะจง โดยเป็นผู้มีประสบการณ์ในการสอนมาไม่น้อยกว่า 5 ปี

3.       นักศึกษาพยาบาล จำนวน  15 คน จาก วิทยาลัยพยาบาล 3 แห่ง ที่ได้มาจากการสุ่มตัวอย่างแบบง่าย

คุณสมบัติของกลุ่มตัวอย่างที่เลือกเข้าศึกษา (Inclusion criteria)

1. เป็นนักศึกษาพยาบาล ที่กำลังศึกษาอยู่ชั้นปีที่ 2 และยังไม่เคยขึ้นฝึกปฏิบัติการพยาบาลบนหอผู้ป่วย

2. ยินยอมเข้าร่วมการวิจัย

เกณฑ์การคัดออกของกลุ่มตัวอย่าง (Exclusion criteria)

เกณฑ์การคัดออกของกลุ่มตัวอย่างส้าหรับการวิจัยครั้งนี้ คือ นักศึกษาที่ไม่สะดวกเข้าร่วมในการทำกิจกรรมกลุ่มได้ และ/ หรือตอบแบบสอบถามไม่ครบตามที่กำหนดไว้

เครื่องมือที่ใช้เก็บรวบรวมข้อมูลในการวิจัยระยะที่ 1

เครื่องมือที่ใช้ในการเก็บรวบรวมข้อมูล คือ

1.       แบบบันทึกการลงรายการเชิงสังเคราะห์ในลักษณะของการวิเคราะห์เนื้อหา  เพื่อใช้ในการเก็บรวมรวมข้อมูลจากเอกสารและงานวิจัยที่เกี่ยวข้องกับการพัฒนารูปแบบฯ

2.       แบบสัมภาษณ์อาจารย์กึ่งโครงสร้าง ผู้ใช้บัณฑิต และอาจารย์พี่เลี้ยงแหล่งฝึก

3.       แบบสัมภาษณ์นักศึกษากึ่งโครงสร้าง ความสามารถนักศึกษาพยาบาล

เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัยระยะที่ 1  ดำเนินการสร้างตามขั้นตอนดังนี้

1. ศึกษาเอกสาร งานวิจัยที่เกี่ยวข้องกับการเรียนแบบกรณีศึกษาภายใต้กรอบแนวคิดของกอร์ดอน โดยใช้เทคโนโลยีแบบกลุ่มเมฆคุณสมบัติของผู้เรียนบนระบบเครือข่ายอินเทอร์เน็ต  และนำมาร่างแบบบันทึกรายการเชิงสังเคราะห์  และแบบสัมภาษณ์ให้ตรงตามวัตถุประสงค์ของการวิจัย

2. นำแบบบันทึกรายการเชิงสังเคราะห์  และแบบสัมภาษณ์เสนอต่อผู้เชี่ยวชาญ เพื่อตรวจสอบความตรงตามเนื้อหา (Content Validity)  และภาษาที่ใช้  ตลอดจนความครบถ้วน สมบูรณ์ และความครอบคลุมของข้อคำถาม  จากนั้นนำข้อเสนอแนะที่ได้มาปรับปรุงแก้ไขข้อ คำถามให้มีความถูกต้องเหมาะสมตามคำแนะนำของผู้เชี่ยวชาญ ก่อนนำไปใช้เก็บข้อมูล

การเก็บรวบรวมข้อมูลการวิจัยระยะที่ 1

การเก็บรวบรวมข้อมูลการวิจัยในระยะที่ 1 ดำเนินการตามขั้นตอนดังนี้

1. ศึกษาค้นคว้าเอกสาร ตำรา บทความวิจัย บทความวิชาการเกี่ยวกับแนวคิด ทฤษฎีเกี่ยวกับของรูปแบบการจัดการเรียนการสอนแบบกรณีศึกษาภายใต้กรอบแนวคิดของกอร์ดอน โดยใช้เทคโนโลยีแบบกลุ่มเมฆ

2. บันทึกประเด็นสำคัญในแบบบันทึกเอกสารเพื่อนำไปใช้ในการออกแบบและพัฒนาของรูปแบบการจัดการเรียนการสอนแบบกรณีศึกษาภายใต้กรอบแนวคิดของกอร์ดอน โดยใช้เทคโนโลยีแบบกลุ่มเมฆ

3. สัมภาษณ์ผู้ใช้บัณฑิต และอาจารย์พี่เลี้ยงในแหล่งฝึกเกี่ยวกับการออกแบบการจัดการเรียนการสอนภาคปฏิบัติเพื่อนำไปใช้ในการออกแบบและพัฒนาของรูปแบบการจัดการเรียนการสอนแบบกรณีศึกษาภายใต้กรอบแนวคิดของกอร์ดอน โดยใช้เทคโนโลยีแบบกลุ่มเมฆ

การวิเคราะห์ข้อมูลการวิจัยในระยะที่ 1

การวิเคราะห์ข้อมูลการวิจัยในระยะที่  1  แบ่งการวิเคราะห์ข้อมูลออกเป็น  3  ส่วน  ดังนี้

1.วิเคราะห์ข้อมูลจากการบันทึกเอกสารด้วยวิธีการเชิงคุณภาพ โดยการวิเคราะห์ อุปนัย นำเสนอแบบความเรียง

2.สรุปผลการสัมภาษณ์ผู้ใช้บัณฑิต และอาจารย์พี่เลี้ยงในแหล่งฝึกและนักศึกษาพยาบาล

3.การวิเคราะห์และสังเคราะห์ของรูปแบบการจัดการเรียนการสอนแบบกรณีศึกษาภายใต้

กรอบแนวคิดของกอร์ดอน โดยใช้เทคโนโลยีแบบกลุ่มเมฆ

การวิจัยระยะที่ 2 การพัฒนาของรูปแบบการจัดการเรียนการสอนแบบกรณีศึกษาภายใต้กรอบแนวคิดของกอร์ดอน โดยใช้เทคโนโลยีแบบกลุ่มเมฆเพื่อพัฒนาความสามารถด้านการคิดอย่างมีวิจารณญาณของนักศึกษาพยาบาล

การพัฒนาของรูปแบบการจัดการเรียนการสอนแบบกรณีศึกษาภายใต้กรอบแนวคิดของกอร์ดอน โดยใช้เทคโนโลยีแบบกลุ่มเมฆเพื่อพัฒนาความสามารถด้านการคิดอย่างมีวิจารณญาณของนักศึกษาพยาบาล ในระยะที่  2  เป็นการพัฒนารูปแบบที่พัฒนาขึ้นจากการศึกษา  วิเคราะห์  สังเคราะห์ ข้อมูลในการวิจัยระยะที่  1  โดยมีการดำเนินการตามลำดับ  ดังนี้

2.1 กำหนดกรอบแนวคิดของของรูปแบบการจัดการเรียนการสอนแบบกรณีศึกษาภายใต้กรอบแนวคิดของกอร์ดอน โดยใช้เทคโนโลยีแบบกลุ่มเมฆเพื่อพัฒนาความสามารถด้านการคิดอย่างมีวิจารณญาณของนักศึกษาพยาบาล โดยนำข้อมูลที่ได้จากการศึกษา  วิเคราะห์และ สังเคราะห์ข้อมูล  หลักการ  แนวคิดและทฤษฎีที่เกี่ยวข้องกับการจัดการเรียนการสอน  การเรียนรู้แบบกรณีศึกษา  การจัดการเรียนการสอนโดยใช้คลาวด์ และการคิดอย่างมีวิจารณญาณ  ในการวิจัยระยะที่ 1  มากำหนดเป็นกรอบแนวคิดในการพัฒนารูปแบบการเรียนการสอน

2.2 สร้างของรูปแบบการจัดการเรียนการสอนแบบกรณีศึกษาภายใต้กรอบแนวคิดของกอร์ดอน โดยใช้เทคโนโลยีแบบกลุ่มเมฆเพื่อพัฒนาความสามารถด้านการคิดอย่างมีวิจารณญาณของนักศึกษาพยาบาล ตามแนวคิดที่ได้จากการวิจัยระยะที่  1 โดยใช้องค์ประกอบ  แนวคิดที่ได้จาก ขั้น 1  มาใช้เป็นกรอบแนวคิดในการพัฒนารูปแบบการเรียนการสอน โดยเน้นองค์ประกอบ  กระบวนการ  ขั้นตอนที่มีความเป็นระบบ (system Approach)  และแสดงความสัมพันธ์ซึ่งกันและ กัน  ตาม ADDIE Model ซึ่งมีขั้นตอนดังนี้

1.  ขั้นการวิเคราะห์  (Analysis)  เป็นการวิเคราะห์เพื่อกำหนดรายละเอียดของ องค์ประกอบต่าง ๆ สำหรับสร้างรูปแบบและกระบวนการเรียนการสอน

2.  ขั้นการออกแบบ (Design)  เป็นการออกแบบกลยุทธการเรียนการเรียนการสอน

3.  ขั้นการพัฒนา  (Development)  เป็นการพัฒนารูปแบบการเรียนการสอนและ เครื่องมือที่สนับสนุนการเรียนตามรูปแบบการเรียนการสอนที่พัฒนาขึ้น

4.  ขั้นการนำไปใช้  (Implementation)  เป็นนการนำรูปแบบการเรียนการสอนที่ พัฒนาขึ้นนั้นไปใช้ในการเรียนการสอนจริง

5.  ขั้นการประเมินผล  (Evaluation)  เป็นการประเมินผลว่าการเรียนการสอนตาม รูปแบบที่พัฒนาขึ้นนั้นบรรลุตามวัตถุประสงค์ที่กำหนดไว้หรือไม่ โดยมีรายละเอียดดังนี้

2.2.1 สร้างรูปแบบแบบการเรียนรู้เพื่อการเปลี่ยนแปลง โดยใช้การจัดการเรียนการสอนออนไลน์ในระบบเปิดสำหรับมหาชน ฯ โดยใช้กรอบแนวคิดที่ได้จากข้อ  2.1  โดยมีรายละเอียดดังนี้

1) ขั้นการวิเคราะห์ (Analysis)

1.1)  การวิเคราะห์ผู้เรียน

1.2) การวิเคราะห์จุดมุ่งหมายของรูปแบบการเรียนการ

1.3) การวิเคราะห์เนื้อหา

2) ขั้นการออกแบบ  (Analysis)   ออกแบบแบบการเรียนรู้แบบกรณีศึกษาภายใต้กรอบแนวคิดของกอร์ดอน โดยใช้เทคโนโลยีแบบกลุ่มเมฆเพื่อพัฒนาความสามารถด้านการคิดอย่างมีวิจารณญาณของนักศึกษาพยาบาลโดยใช้กรอบแนวคิดที่ได้จากข้อ  2.1 และขั้นการวิเคราะห์ โดยมีรายละเอียดดังนี้

2.1)  องค์ประกอบของรูปแบบการเรียนการสอน

2.2)  หลักการของรูปแบบการเรียนการสอน

2.3)  วัตถุประสงค์ของรูปแบบการเรียนการสอน

2.4)  กระบวนการเรียนการสอน

2.5)  การวัดและประเมินผล  การวัดและประเมินผลในแต่ละหน่วยการ เรียน  ใช้การวัดและประเมินผลการเรียนตามสภาพจริง  โดยการวัดผลการเรียนรู้เมื่อจบกิจกรรม โดยประเมินจากงานที่ส่ง  สถิติการเข้าร่วมกิจกรรม การศึกษาเนื้อหาการสะท้อนคิด  การแสดงความคิดเห็นในการอภิปรายระดมสมอง  ประเมินผลงานภาคปฏิบัติตามงานที่ได้รับมอบหมาย  และวัดการคิดอย่างมีวิจารณญาณ  6 ด้าน  ประกอบด้วย  1. การสรุปแบบนิรนัย  2. การให้ความหมาย 3. การพิจารณาความน่าเชื่อถือของแหล่งข้อมูลและการสังเกต  4. การสรุปแบบอุปนัย  5. การสรุปโดยการทดสอบสมมติฐานและการทำนาย  และ 6. การนิยามและการระบุข้อสันนิษฐาน  โดยใช้ Cornell Critical Thinking Test  Level Z   (Ennis, R. H.  1989)

3) ขั้นการพัฒนา (Development)   พัฒนาของรูปแบบการจัดการเรียนการสอนแบบกรณีศึกษาภายใต้กรอบแนวคิดของกอร์ดอน โดยใช้เทคโนโลยีแบบกลุ่มเมฆเพื่อพัฒนาความสามารถด้านการคิดอย่างมีวิจารณญาณของนักศึกษาพยาบาลจากขั้นการออกแบบ  โดยมีรายละเอียดดังนี้

3.1)  พัฒนาของรูปแบบการจัดการเรียนการสอนแบบกรณีศึกษาภายใต้กรอบแนวคิดของกอร์ดอน โดยใช้เทคโนโลยีแบบกลุ่มเมฆเพื่อพัฒนาความสามารถด้านการคิดอย่างมีวิจารณญาณของนักศึกษาพยาบาลตามขั้นตอน  ดังนี้

3.1.1)  พัฒนาของรูปแบบการจัดการเรียนการสอนแบบกรณีศึกษาภายใต้กรอบแนวคิดของกอร์ดอน โดยใช้เทคโนโลยีแบบกลุ่มเมฆเพื่อพัฒนาความสามารถด้านการคิดอย่างมีวิจารณญาณของนักศึกษาพยาบาล

3.1.2)  ของรูปแบบการจัดการเรียนการสอนแบบกรณีศึกษาภายใต้กรอบแนวคิดของกอร์ดอน โดยใช้เทคโนโลยีแบบกลุ่มเมฆฯ  ซึ่งนำเสนอเป็นแผนภาพและความเรียง  ไปให้ผู้เชี่ยวชาญด้านการออกแบบการเรียนการสอน  การเรียนรู้เพื่อการการจัดการเรียนการสอนโดยใช้เทคโนโลยีแบบกลุ่มเมฆและ การคิดอย่างมีวิจารณญาณ  จำนวน  7  ท่าน  ที่ได้มาจากการเลือกแบบแบบเจาะจง  คือ  เป็นผู้ที่มีประสบการณ์ ในการสอนระดับอุดมศึกษาอย่างน้อย  5 ปี  หรือมีผลงานวิจัย  ผลงานวิชาการในสาขาที่เกี่ยวข้อง  เพื่อพิจารณาในด้านการสื่อความหมาย  ความครอบคลุมเนื้อหา  องค์ประกอบ  ขั้นตอน  และความเหมาะสมของกิจกรรมการเรียนการ สอน  โดยวิธีการสัมภาษณ์  ซึ่งใช้เกณฑ์พิจารณาความถูกต้อง  โดยใช้ความสอดคล้องของข้อมูล ที่ได้จากการสัมภาษณ์ เทียบกับแนวคิดหลักที่ได้จากการสังเคราะห์ข้อมูลในระยะที่  1

3.1.3)  นำต้นแบบของรูปแบบการจัดการเรียนการสอนแบบกรณีศึกษาภายใต้กรอบแนวคิดของกอร์ดอน โดยใช้เทคโนโลยีแบบกลุ่มเมฆเพื่อพัฒนาความสามารถด้านการคิดอย่างมีวิจารณญาณของนักศึกษาพยาบาลฯ  มาปรับปรุงแก้ไขตามข้อเสนอแนะของผู้เชี่ยวชาญ

3.1.4)  นำต้นแบบของรูปแบบการจัดการเรียนการสอนแบบกรณีศึกษาภายใต้กรอบแนวคิดของกอร์ดอน โดยใช้เทคโนโลยีแบบกลุ่มเมฆเพื่อพัฒนาความสามารถด้านการคิดอย่างมีวิจารณญาณของนักศึกษาพยาบาลฯ  ที่ปรับปรุงตามคำแนะนำของผู้ทรงคุณวุฒิในรอบแรก  ให้ผู้ทรงคุณวุฒิด้านการออกแบบการเรียนการสอน  การเรียนรู้โดยใช้กรณีศึกษา การจัดการเรียนการสอนโดยใช้เทคโนโลยีแบบกลุ่มเมฆและ การคิดอย่างมีวิจารณญาณ   จำนวน  7  ท่าน  ที่ได้มาจากการเลือกแบบเจาะจง คือ ผู้ที่มีประสบการณ์ในการสอนระดับอุดมศึกษาอย่างน้อย 5 ปี  หรือมีผลงานวิจัย ผลงานวิชาการในสาขาที่เกี่ยวข้อง  ประเมินรับรอง พิจารณาความ เหมาะสมในการนำไปใช้ทดลองใช้ และปรับปรุงแก้ไขรูปแบบตามข้อเสนอแนะ

3.2)  พัฒนาระบบบริหารจัดการเรียนการสอนของแบบกรณีศึกษาภายใต้กรอบแนวคิดของกอร์ดอน โดยใช้เทคโนโลยีแบบกลุ่มเมฆเพื่อพัฒนาความสามารถด้านการคิดอย่างมีวิจารณญาณของนักศึกษาพยาบาล  ตามขั้นตอน  ดังนี้

3.2.1)  กำหนดเนื้อหา จุดประสงค์การเรียนรู้  ขั้นตอน  กิจกรรมการเรียนการสอน  และสื่อการเรียนการสอน  จากนั้นนำเสนอผู้เชี่ยวชาญ เพื่อให้ ข้อเสนอแนะและปรับปรุงแก้ไขตามข้อเสนอแนะ  และนำเสนอให้ผู้เชี่ยวชาญด้านเนื้อหา  จำนวน  3  ท่านประเมินความเหมาะสมและปรับปรุงแก้ไขตาม ข้อเสนอแนะ

3.2.2)  นำรายละเอียดของของรูปแบบการจัดการเรียนการสอนแบบกรณีศึกษาภายใต้กรอบแนวคิดของกอร์ดอน โดยใช้เทคโนโลยีคลาวด์ฯ  มาออกแบบระบบบริหารจัดการเรียนการสอน ของรูปแบบการจัดการเรียนการสอนแบบกรณีศึกษาภายใต้กรอบแนวคิดของกอร์ดอน โดยใช้เทคโนโลยีแบบกลุ่มเมฆ

3.3)  พัฒนาแผนการสอน และพัฒนาระบบบริหารจัดการเรียนการสอน ของรูปแบบการจัดการเรียนการสอนแบบกรณีศึกษาภายใต้กรอบแนวคิดของกอร์ดอน โดยใช้เทคโนโลยีแบบกลุ่มเมฆเพื่อพัฒนาความสามารถด้านการคิดอย่างมีวิจารณญาณของนักศึกษาพยาบาล

3.4)  พัฒนาคู่มือแนวทางการปฏิบัติตามรูปแบบการเรียนการสอน ของรูปแบบการจัดการเรียนการสอนแบบกรณีศึกษาภายใต้กรอบแนวคิดของกอร์ดอน โดยใช้เทคโนโลยีแบบกลุ่มเมฆเพื่อพัฒนาความสามารถด้านการคิดอย่างมีวิจารณญาณของนักศึกษาพยาบาล

3.5)  สร้างเครื่องมือที่ใช้ในการเก็บรวบรวมข้อมูล  ประกอบด้วย

3.5.1)  แบบวัดการคิดอย่างมีวิจารณญาณ

3.5.2)  แบบประเมินความคิดเห็นของผู้เรียนต่อการเรียนตาม รูปแบบ

4) ขั้นการนำไปใช้ (Implementation)

นำของรูปแบบการจัดการเรียนการสอนแบบกรณีศึกษาภายใต้กรอบแนวคิดของกอร์ดอน โดยใช้เทคโนโลยีแบบกลุ่มเมฆเพื่อพัฒนาความสามารถด้านการคิดอย่างมีวิจารณญาณของนักศึกษาพยาบาล ที่พัฒนาขึ้นไปทดลองใช้เพื่อทดสอบคุณภาพของรูปแบบ โดยนำรูปแบบที่ผ่านการปรับปรุงแก้ไขตามคำแนะนำของผู้ทรงคุณวุฒิแล้ว ไปทดสอบโดยให้ผู้เรียนได้ทดลองใช้บทเรียนจริง และออกแบบการตรวจสอบด้วยการสังเกต และวิเคราะห์ข้อมูลจากผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน  โดยมีกระบวนการทดสอบ 2 ขั้นตอน ดังนี้

ขั้นตอนที่ 1 การทดสอบรูปแบบ ตามขั้นตอนดังนี้

1)  การทดสอบแบบหนึ่งต่อหนึ่ง  (one-to-one testing)  โดยให้นักศึกษาพยาบาล วิทยาลัยพยาบาลบรมราชชนนี อุตรดิตถ์ ที่ลงทะเบียนเรียนวิชา  วิชา พย.1203 ปฏิบัติหลักการและเทคนิคการพยาบาล 1 (Principles and Techniques in Nursing Practicum 1)   ภาคเรียนที่ 2   ปีการศึกษา  63  จำนวน  3 คน เรียนโดยใช้ของรูปแบบการจัดการเรียนการสอนแบบกรณีศึกษาภายใต้กรอบแนวคิดของกอร์ดอน โดยใช้เทคโนโลยีคลาวด์ฯ จากนั้น นำข้อมูลมาปรับปรุง  แก้ไขข้อบกพร่องของรูปแบบ

2)  การทดสอบกับกลุ่มเล็ก  (small group testing)  โดยให้นักศึกษาพยาบาล วิทยาลัยพยาบาลบรมราชชนนี อุตรดิตถ์ ที่ลงทะเบียนเรียนวิชา  วิชา พย.1203 ปฏิบัติหลักการและเทคนิคการ พยาบาล 1(Principles and Techniques in Nursing Practicum 1)   ภาคเรียนที่ 2   ปีการศึกษา  63  จำนวน  9 คน  เรียนโดยใช้ของรูปแบบการจัดการเรียนการสอนแบบกรณีศึกษาภายใต้กรอบแนวคิดของกอร์ดอน โดยใช้เทคโนโลยีแบบกลุ่มเมฆที่ปรับปรุงจากการทดสอบแบบหนึ่งต่อหนึ่งใช้วิธีการ สังเกตและการสัมภาษณ์  จากนั้นนำข้อมูลมาปรับปรุง  แก้ไขข้อบกพร่องของรูปแบบ

ขั้นตอนที่ 2  การทดลองนำร่อง  (field trial)  การทดลองนำร่องโดยให้นักศึกษาพยาบาล วิทยาลัยพยาบาลบรมราชชนนี อุตรดิตถ์ ที่ลงทะเบียนเรียนวิชา  วิชา พย.1203 ปฏิบัติหลักการและเทคนิคการพยาบาล 1 (Principles and Techniques in Nursing Practicum 1)   ภาคเรียนที่ 2   ปีการศึกษา 256๓  จำนวน  24 คน  เรียนด้วยกันเป็นกลุ่มโดยใช้ของรูปแบบการจัดการเรียนการสอนแบบกรณีศึกษาภายใต้กรอบแนวคิดของกอร์ดอน โดยใช้เทคโนโลยีคลาวด์ฯ ที่ปรับปรุงจากการทดสอบแบบกลุ่มเล็ก  ตามแผนการสอนที่กำหนดไว้ เก็บข้อมูลเชิงคุณภาพโดยการ สังเกตและสอบถามความคิดเห็นของผู้ทดลองใช้รูปแบบการเรียนการสอนเกี่ยวกับการใช้งาน  ปัญหาอุปสรรคและข้อเสนอแนะในการเรียนตามรูปแบบฯ

คุณสมบัติของกลุ่มตัวอย่างที่เลือกเข้าศึกษา (Inclusion criteria)

1. เป็นนักศึกษาพยาบาล ที่กำลังศึกษาอยู่ชั้นปีที่ 2 และยังไม่เคยขึ้นฝึกปฏิบัติการพยาบาลบนหอผู้ป่วย

2. ยินยอมเข้าร่วมการวิจัย

เกณฑ์การคัดออกของกลุ่มตัวอย่าง (Exclusion criteria)

เกณฑ์การคัดออกของกลุ่มตัวอย่างส้าหรับการวิจัยครั้งนี้ คือ นักศึกษาที่ไม่สะดวก

เข้าร่วมในการทำกิจกรรมกลุ่มได้ และ/ หรือตอบแบบสอบถามไม่ครบตามที่กำหนดไว้

5) ขั้นการประเมินผล  (Evaluation)

การประเมินผลรูปแบบที่พัฒนาขึ้น  แบ่งการประเมินออกเป็น  2  ส่วน  คือ

5.1)  การประเมินเพื่อพัฒนารูปแบบการเรียนการสอน  (formative evaluation)  ทำการประเมินคุณภาพ  3  ด้าน  ดังนี้

5.1.1) ด้านเนื้อหา (content)

5.1.2) ด้านการออกแบบการเรียนการสอนรูปแบบการจัดการเรียนการสอนแบบกรณีศึกษาภายใต้กรอบแนวคิดของกอร์ดอน โดยใช้เทคโนโลยีแบบกลุ่มเมฆเพื่อพัฒนาความสามารถด้านการคิดอย่างมีวิจารณญาณของนักศึกษาพยาบาล

5.1.3) ด้านระบบบริหารจัดการ การเรียนการสอน  (Learning Management System)

5.2)  การประเมินเพื่อรับรองความเหมาะสมในการนำรูปแบบการเรียน การสอนไปทดลองใช้ (summative evaluation)  โดยผู้ทรงคุณวุฒิด้านการออกแบบการเรียนการสอน  การเรียนการสอนบนเว็บ  การจัดการเรียนการสอนโดยใช้เทคโนโลยีแบบกลุ่มเมฆการคิดอย่างมีวิจารณญาณ  จำนวน  7  ท่าน

การประเมินคุณภาพสื่อด้านเนื้อหา  ใช้แบบประเมินคุณภาพสื่อด้านเนื้อหาสำหรับผู้เชี่ยวชาญด้านเนื้อหา  การประเมินคุณภาพสื่อด้านการออกแบบระบบบริหารจัดการเรียนการสอน  ใช้แบบประเมินคุณภาพสื่อด้านการออกแบบระบบบริหารจัดการเรียนการสอน  สำหรับผู้เชี่ยวชาญด้านการสอนโดยใช้เทคโนโลยีแบบกลุ่มเมฆและการประเมินคุณภาพสื่อด้านระบบบริหารจัดการเรียนการสอน  ใช้แบบประเมินคุณภาพสื่อด้านระบบบริหารจัดการเรียนการสอนสำหรับผู้เชี่ยวชาญด้านการสอนโดยใช้เทคโนโลยีแบบกลุ่มเมฆโดยเป็นการประเมินผล  4 ระดับ  โดยมีเกณฑ์ในการประเมิน  คือ

5    หมายถึง มีความเห็นว่าข้อนั้นเหมาะสมมากที่สุด

4    หมายถึง มีความเห็นว่าข้อนั้นเหมาะสมมาก

3    หมายถึง มีความเห็นว่าข้อนั้นเหมาะสมปานกลาง

2    หมายถึง หมายถึง มีความเห็นว่าข้อนั้นเหมาะสมน้อย

1        หมายถึง มีความเห็นว่าข้อนั้นเหมาะสมน้อยที่สุด

วิเคราะห์ข้อมูลโดยวิเคราะห์หาค่าเฉลี่ย ( ) และหาค่าความเบี่ยงเบนมาตรฐาน (S.D.) โดยเทียบกับเกณฑ์การแปลความหมายของค่าเฉลี่ยในแต่ละข้อคำถามดังนี้ (ประคอง กรรณสูต, 2542)

4.50 – 5.00 หมายถึง มีความเห็นว่าเหมาะสมมากที่สุด

3.50 – 4.49 หมายถึง มีความเห็นว่าเหมาะสมมาก

2.50 – 3.49 หมายถึง มีความเห็นว่าเหมาะสมปานกลาง

1.50 – 2.49 หมายถึง มีความเห็นว่าเหมาะสมน้อย

1.00 – 1.49 หมายถึง หมายถึง มีความเห็นว่าเหมาะสมน้อยที่สุด

วิธีดำเนินการวิจัยระยะที่ 2

วัตถุประสงค์ของการวิจัยระยะที่ 2

วัตถุประสงค์ของการวิจัยระยะที่ 2 คือ เพื่อพัฒนารูปแบบการจัดการเรียนการสอนแบบกรณีศึกษาภายใต้กรอบแนวคิดของกอร์ดอน โดยใช้เทคโนโลยีแบบกลุ่มเมฆเพื่อพัฒนาความสามารถด้านการคิดอย่างมีวิจารณญาณของนักศึกษาพยาบาล

กลุ่มตัวอย่างที่ใช้ในการวิจัยระยะที่ 2

กลุ่มตัวอย่างที่ใช้ในการวิจัยระยะที่ 2 แบ่งเป็น 3 กลุ่ม ตามขั้นตอนการพัฒนารูปแบบการเรียนการสอนแบบการเรียนรู้เพื่อการเปลี่ยนแปลง โดยใช้การจัดการเรียนการสอนออนไลน์ในระบบเปิดสำหรับมหาชน ฯ ดังนี้

1.       กลุ่มตัวอย่างที่ใช้ในการสร้างต้นร่างรูปแบบการเรียนการสอน แบ่งเป็น 2 กลุ่มดังนี้

1.1  ผู้เชี่ยวชาญสำหรับประเมินต้นแบบรูปแบบ ประกอบด้วยผู้เชี่ยวชาญด้านการ ออกแบบการเรียนการสอนแบบกรณีศึกษา  ด้านการจัดการเรียนการสอนโดยใช้เทคโนโลยีแบบกลุ่มเมฆ  และด้านการคิดอย่างมีวิจารณญาณรวม  7 ท่าน  ได้มาจากการเลือกแบบเจาะจงจากผู้ที่มีประสบการณ์ด้านการจัดการเรียนการสอน อย่างน้อย  5 ปี  มีผลงานวิจัยหรือผลงานวิชาการใน สาขาที่เกี่ยวข้อง

1.2  ผู้ทรงคุณวุฒิสำหรับประเมินรูปแบบการเรียนการสอน ประกอบด้วย ผู้ทรงคุณวุฒิด้านการออกแบบการ ออกแบบการเรียนการสอนแบบกรณีศึกษา  ด้านการจัดการเรียนการสอนโดยใช้เทคโนโลยีแบบกลุ่มเมฆ  และด้านการคิดอย่างมีวิจารณญาณรวม 7 ท่าน    ได้มาจากการเลือกแบบเจาะจงจากผู้ที่มี ประสบการณ์ด้านการจัดการเรียนการสอน อย่างน้อย  5 ปี  มีผลงานวิจัยหรือผลงานวิชาการ ในสาขาที่เกี่ยวข้อง

2.  กลุ่มตัวอย่างที่ใช้ในการสร้างบทเรียน แบ่งเป็น  3  กลุ่ม  ดังนี้

2.1  ผู้เชี่ยวชาญสำหรับการประเมินคุณภาพสื่อด้านเนื้อหา  7 ท่าน  ได้มาจากการเลือกแบบเจาะจง  จากคณาจารย์ผู้ที่เคยสอนวิชาการผลิตสื่ออิเล็กทรอนิกส์ การจัดการเรียนการสอนออนไลน์  คอมพิวเตอร์ การสอนออนไลน์ระบบเปิดสำหรับมหาชน หรือรายวิชาที่เกี่ยวข้องอย่างน้อย  3 ปี

2.2  ผู้เชี่ยวชาญสำหรับการประเมินคุณภาพสื่อด้านการออกแบบการจัดการเรียนการสอนออนไลน์ในระบบเปิดสำหรับมหาชน 7 ท่าน  ได้มาจากการเลือกแบบเจาะจง  จากผู้ที่มีประสบการณ์ในการออกแบบการจัดการเรียนการสอนออนไลน์ในระบบเปิดสำหรับมหาชน อย่างน้อย 3 ปี

2.3  ผู้เชี่ยวชาญสำหรับการประเมินคุณภาพสื่อด้านระบบบริหารจัดการเรียนการสอนแบบการเรียนรู้เพื่อการเปลี่ยนแปลง โดยใช้การจัดการเรียนการสอนออนไลน์ในระบบเปิดสำหรับมหาชน 7 ท่าน ได้มาจากการเลือกแบบเจาะจง จากผู้ที่มีประสบการณ์ในการใช้ระบบบริหารจัดการเรียนการสอนอย่างน้อย 3 ปี

3.  กลุ่มตัวอย่างที่ใช้ในการทดสอบประสิทธิภาพของบทเรียนแบบการเรียนรู้เพื่อการเปลี่ยนแปลง โดยใช้การจัดการเรียนการสอนออนไลน์ในระบบเปิดสำหรับมหาชน ฯ แบ่งเป็น  3  กลุ่ม ดังนี้

คุณสมบัติของกลุ่มตัวอย่างที่เลือกเข้าศึกษา (Inclusion criteria)

3.1  นักศึกษาหลักสูตรพยาบาลศาสตรบัณฑิต  วิทยาลัยพยาบาลบรมราชชนนี อุตรดิตถ์  ที่ลงทะเบียนเรียนวิชา พย.1203 ปฏิบัติหลักการและเทคนิคการพยาบาล 1 (Principles and Techniques in Nursing Practicum 1) ภาคเรียนที่ 2 ปีการศึกษา 25๖๓ จำนวน 3 คน  สำหรับการทดสอบแบบหนึ่งต่อหนึ่ง ได้มาจากการสุ่มอย่างง่าย

3.2  นักศึกษาหลักสูตรพยาบาลศาสตรบัณฑิต  วิทยาลัยพยาบาลบรมราชชนนี อุตรดิตถ์  ที่ลงทะเบียนเรียนวิชา พย.1203 ปฏิบัติหลักการและเทคนิคการพยาบาล 1 ภาคเรียนที่ 2   ปีการศึกษา  ๒๕๖๓  จำนวน  9  คน  สำหรับการทดสอบกลุ่มเล็ก  ได้มาจากการสุ่มอย่างง่าย

3.3  นักศึกษาหลักสูตรพยาบาลศาสตรบัณฑิต  วิทยาลัยพยาบาลบรมราชชนนี อุตรดิตถ์  ที่ลงทะเบียนเรียนวิชา พย.1203 ปฏิบัติหลักการและเทคนิคการพยาบาล 1 ภาคเรียนที่ 2   ปีการศึกษา  ๒๕๖๓  จำนวน 24  คน สำหรับการทดสอบนำร่องได้มาจากการสุ่มอย่างง่าย

เกณฑ์การคัดออกของกลุ่มตัวอย่าง (Exclusion criteria)

เกณฑ์การคัดออกของกลุ่มตัวอย่างสำหรับการวิจัยครั้งนี้ คือ นักศึกษาที่ไม่สะดวกเข้าร่วมในการทำกิจกรรมกลุ่มได้ และ/ หรือตอบแบบสอบถามไม่ครบตามที่กำหนดไว้

เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัย  ระยะที่ 2

เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัย  ระยะที่  2  ประกอบด้วยเครื่องมือที่ใช้ในการเก็บรวบรวมข้อมูล 7  ฉบับ   ตามขั้นตอนการพัฒนารูปแบบการจัดการเรียนการสอนแบบกรณีศึกษาภายใต้กรอบแนวคิดของกอร์ดอน โดยใช้เทคโนโลยีแบบกลุ่มเมฆฯ  ดังนี้

1.  เครื่องมือที่ใช้ในการสร้างรูปแบบการจัดการเรียนการสอนแบบกรณีศึกษาภายใต้กรอบแนวคิดของกอร์ดอน โดยใช้เทคโนโลยีคลาวด์ฯ  คือ แบบประเมินรูปแบบรูปแบบการจัดการเรียนการสอนแบบกรณีศึกษาภายใต้กรอบแนวคิดของกอร์ดอน โดยใช้เทคโนโลยีคลาวด์ฯ  ในระยะที่ 2 ของการวิจัย

2.  เครื่องมือที่ใช้ในการสร้างบทเรียนแบบกรณีศึกษาภายใต้กรอบแนวคิดของกอร์ดอน โดยใช้เทคโนโลยีแบบกลุ่มเมฆฯ ประกอบด้วย 3 เครื่องมือ  ดังนี้

2.1  แบบประเมินคุณภาพสื่อด้านเนื้อหา (content) มีขั้นตอนการสร้างคือ

2.1.1  สร้างแบบประเมินคุณภาพสื่อด้านเนื้อหา  โดยเป็นแบบประเมินค่า 4 ระดับ โดยมีประเด็นพิจารณาในด้านวัตถุประสงค์ เนื้อหา ความเหมาะสมของแผนการสอน

2.1.2  นำแบบประเมินที่สร้างขึ้นเสนอต่ออาจารย์ที่ปรึกษาเพื่อตรวจสอบความ ตรงตามเนื้อหา  (content validity)  และภาษาที่ใช้ ตลอดจนความครบถ้วนสมบูรณ์ และความครอบคลุมของข้อคำถาม  จากนั้นนำข้อเสนอแนะที่ได้มาปรับปรุงแก้ไขข้อคำถามให้มีความ ถูกต้องเหมาะสมตามคำแนะนำของอาจารย์ที่ปรึกษา ก่อนนำไปใช้เก็บข้อมูลจริง

2.2  แบบประเมินคุณภาพสื่อด้านการออกแบบการเรียนการสอน แบบการจัดการแบบกรณีศึกษาภายใต้กรอบแนวคิดของกอร์ดอน โดยใช้เทคโนโลยีแบบกลุ่มเมฆ(instructional design)  มีขั้นตอนการสร้างคือ

2.2.1  สร้างแบบประเมินคุณภาพสื่อด้านการออกแบบการเรียนการสอนแบบกรณีศึกษาภายใต้กรอบแนวคิดของกอร์ดอน โดยใช้เทคโนโลยีแบบกลุ่มเมฆฯ โดยเป็นแบบประเมินค่า 4 ระดับ  โดยมีประเด็นพิจารณาในด้าน  การกำหนด วัตถุประสงค์การเรียนรู้  การออกแบบการเรียนการสอนแบบกรณีศึกษาภายใต้กรอบแนวคิดของกอร์ดอน โดยใช้เทคโนโลยีแบบกลุ่มเมฆเอกสารคู่มือการ ใช้ระบบบริหารจัดการเรียนการสอน  และความเหมาะสมของแผนการสอน

2.2.2  นำแบบประเมินที่สร้างขึ้นเสนอต่ออาจารย์ที่ปรึกษาเพื่อตรวจสอบความ ตรงตามเนื้อหา  (content validity)  และภาษาที่ใช้  ตลอดจนความครบถ้วนสมบูรณ์ และความ ครอบคลุมของข้อคำถาม  นำข้อเสนอแนะที่ได้มาปรับปรุงแก้ไขข้อคำถามให้มีความถูกต้องเหมาะสมตามคำแนะนำของอาจารย์ที่ปรึกษาก่อนนำไปใช้เก็บข้อมูลจริง

2.3  แบบประเมินคุณภาพสื่อด้านระบบบริหารจัดการเรียนการสอน  (Learning Management System)  มีขั้นตอนการสร้างคือ

2.3.1  สร้างแบบประเมินคุณภาพสื่อด้านระบบบริหารจัดการเรียนการสอน   โดยเป็นแบบประเมินค่า 4 ระดับ  โดยมีประเด็นพิจารณาในด้าน  การออกแบบระบบบริหาร จัดการเรียนการสอน  วิธีการและกิจกรรมที่ใช้ในการเรียน  และความเสถียรของระบบ

2.3.2  นำแบบประเมินที่สร้างขึ้นเสนอต่ออาจารย์ที่ปรึกษาเพื่อตรวจสอบความตรงตามเนื้อหา  (content validity)  และภาษาที่ใช้  ตลอดจนความครบถ้วนสมบูรณ์และความครอบคลุมของข้อคำถาม  จากนั้นนำข้อเสนอแนะที่ได้มาปรับปรุงแก้ไขข้อคำถามให้มีความ ถูกต้องเหมาะสมตามคำแนะนำของอาจารย์ที่ปรึกษาก่อนนำไปใช้เก็บข้อมูลจริง

2.4  แบบวัดการคิดอย่างมีวิจารณญาณสำหรับผู้เรียนระดับอุดมศึกษา ในการวิจัยครั้งนี้  ผู้วิจัยใช้แบบวัดการคิดอย่างมีวิจารณญาณมาตรฐาน คือ Cornell Critical Thinking Test Level Z (Ennis and Millman, 1985) ซึ่งสร้างขึ้นมาสำหรับใช้วัดการคิดอย่างมีวิจารณญาณสำหรับนักเรียนระดับ มัธยมศึกษาตอนปลาย นักศึกษาระดับปริญญาตรี และบัณฑิตศึกษา รวมถึงผู้ใหญ่ ประกอบด้วย คำถามแบบปรนัย 3 ตัวเลือก  จำนวน 52 ข้อ ใช้เวลาในการทำ 50 นาที  วัดการคิดอย่างมี วิจารณญาณตามองค์ประกอบการคิดอย่างมีวิจารณญาณ 6 ด้าน ตามแนวคิดของ Ennis (1985)  ได้แก่  การสรุปแบบนิรนัย , การให้ความหมาย , การพิจารณาความน่าเชื่อถือของแหล่งข้อมูล และการสังเกต , การสรุปแบบอุปนัย , การสรุปโดยการทดสอบสมมติฐานและการทำนาย และ การนิยามและการระบุข้อสันนิษฐาน

โดยมีขั้นตอนในการพัฒนา  ดังนี้

1)  นำแบบวัดการคิดอย่างมีวิจารณญาณ Cornell Critical Thinking Test Level z (Ennis and Millman, 1985)  ที่พัฒนาโดย สถาบันพระบรมราชชนก มาพัฒนา

2)  นำแบบวัดการคิดอย่างมีวิจารณญาณที่พัฒนาแล้วเสนอให้ ผู้ทรงคุณวุฒิตรวจสอบและปรับปรุงแก้ไขตามคำแนะนำของผู้ทรงคุณวุฒิ

3)  นำแบบแบบวัดการคิดอย่างมีวิจารณญาณที่ปรับปรุงแก้ไขเรียบร้อยแล้ว ไปทดลองใช้กับนักศึกษาหลักสูตรพยาบาลศาสตร์บัณฑิต  วิทยาลัยพยาบาลบรมราชชนนี อุตรดิตถ์ ปีการศึกษา 2563  จำนวน  30 คน  เพื่อหา คุณภาพของแบบวัดโดยหาค่าความเที่ยง (Reliability) ซึ่งใช้สูตรการหาค่าสัมประสิทธิ์แอลฟาของครอนบาค (Cronbach’s Alpha Coefficient) (ศิริชัย กาญจนวาสี, 2544)

3.  เครื่องมือที่ใช้ในการทดสอบประสิทธิภาพของบทเรียนแบบการเรียนรู้เพื่อการเปลี่ยนแปลง โดยใช้การจัดการเรียนการสอนออนไลน์ในระบบเปิดสำหรับมหาชน ฯ  ประกอบด้วย  เครื่องมือ3 ชุด ดังนี้

3.1  แบบสังเกตและแบบสัมภาษณ์สำหรับการทดสอบแบบหนึ่งต่อหนึ่ง  (one-one testing)

3.2  แบบสังเกตและแบบสัมภาษณ์สำหรับการทดสอบกับกลุ่มเล็ก  (small group testing)

3.3  แบบสังเกตและแบบสัมภาษณ์ สำหรับการทดลองนำร่อง  (field trial)

การเก็บรวบรวมข้อมูลการวิจัย ในระยะที่  2

การเก็บรวบรวมข้อมูลการวิจัยใระยะที่  2  แบ่งเป็น  3  ขั้นตอนตามขั้นตอนการพัฒนา รูปแบบการเรียนการสอนแบบการเรียนรู้เพื่อการเปลี่ยนแปลง โดยใช้การจัดการเรียนการสอนออนไลน์ในระบบเปิดสำหรับมหาชน ฯ  ดังนี้

1.  การเก็บรวบรวมข้อมูลในการพัฒนารูปแบบการเรียนการสอนแบบกรณีศึกษา โดยใช้เทคโนโลยีแบบกลุ่มเมฆฯ  ประกอบด้วย

1.1  การสัมภาษณ์แบบมีโครงสร้างเพื่อพิจารณาความถูกต้องของต้นร่างรูปแบบการเรียนการสอน  สำหรับผู้เชี่ยวชาญด้านการออกแบบการเรียนการสอนโดยใช้กรณีศึกษา  ด้านการจัดการเรียนการสอนโดยใช้เทคโนโลยีแบบกลุ่มเมฆ และด้านการคิดอย่างมีวิจารณญาณจำนวน  7 ท่าน

1.2  การสอบถามเพื่อประเมินรับรองความเหมาะสมของรูปแบบการเรียนการสอน ก่อนนำไปทดลอง  สำหรับผู้ทรงคุณวุฒิด้านการออกแบบการเรียนการสอนโดยใช้กรณีศึกษา  ด้านการใช้เทคโนโลยีแบบกลุ่มเมฆ และด้านการคิดอย่างมีวิจารณญาณ  จำนวน   23 ท่าน  โดยมีเกณฑ์ในการประเมิน  คือ

5    หมายถึง  มีความเห็นว่าข้อนั้นเหมาะสมมากที่สุด

4    หมายถึง มีความเห็นว่าข้อนั้นเหมาะสมมาก

3    หมายถึง มีความเห็นว่าข้อนั้นเหมาะสมปานกลาง

2    หมายถึง มีความเห็นว่าข้อนั้นเหมาะสมน้อย

1    หมายถึง มีความเห็นว่าข้อนั้นเหมาะสมน้อยที่สุด

และได้กำหนดเกณฑ์การแปลความหมายดังนี้ (ประคอง กรรณสูต, 2542)

4.50 – 5.00 หมายถึง มีความเห็นว่าเหมาะสมมากที่สุด

3.50 – 4.49 หมายถึง มีความเห็นว่าเหมาะสมมาก

2.50 – 3.49 หมายถึง มีความเห็นว่าเหมาะสมปานกลาง

1.50 – 2.49 หมายถึง มีความเห็นว่าเหมาะสมน้อย

1.00 – 1.49 หมายถึง หมายถึง มีความเห็นว่าเหมาะสมน้อยที่สุด

2.  การเก็บรวบรวมข้อมูลในการสร้างเครื่องมือที่ใช้ในการวิจัย  ประกอบด้วย  ระบบ บริหารจัดการเรียนการสอนแบบกรณีศึกษา โดยใช้เทคโนโลยีแบบกลุ่มเมฆฯ  แผนการสอน  และคู่มือแนวทางการปฏิบัติตามรูปแบบการเรียนการสอนที่ พัฒนาขึ้น  ดังนี้

2.1  การสอบถามเพื่อประเมินคุณภาพสื่อด้านเนื้อหา โดยผู้เชี่ยวชาญด้านเนื้อหา จำนวน 7 ท่าน

2.2  การสอบถามเพื่อประเมินคุณภาพสื่อด้านการออกแบบการเรียนการสอนแบบการแบบกรณีศึกษา โดยใช้เทคโนโลยีคลาวด์ฯ โดยผู้เชี่ยวชาญด้านการออกแบบการเรียนการสอนโดยใช้เทคโนโลยีแบบกลุ่มเมฆ จำนวน 7 ท่าน

2.3  การสอบถามเพื่อประเมินคุณภาพสื่อด้านระบบบริหารจัดการเรียนการสอนแบบกรณีศึกษา โดยใช้เทคโนโลยีคลาวด์ฯ โดยผู้เชี่ยวชาญ ด้านระบบบริหารจัดการเรียนการสอน จำนวน 7 ท่าน โดยมีเกณฑ์ในการประเมิน  คือ

5    หมายถึง  มีความเห็นว่าข้อนั้นเหมาะสมมากที่สุด

4    หมายถึง มีความเห็นว่าข้อนั้นเหมาะสมมาก

3    หมายถึง มีความเห็นว่าข้อนั้นเหมาะสมปานกลาง

2    หมายถึง มีความเห็นว่าข้อนั้นเหมาะสมน้อย

1    หมายถึง มีความเห็นว่าข้อนั้นเหมาะสมน้อยที่สุด

และได้กำหนดเกณฑ์การแปลความหมายดังนี้ (ประคอง กรรณสูต, 2542)

4.50 – 5.00 หมายถึง มีความเห็นว่าเหมาะสมมากที่สุด

3.50 – 4.49 หมายถึง มีความเห็นว่าเหมาะสมมาก

2.50 – 3.49 หมายถึง มีความเห็นว่าเหมาะสมปานกลาง

1.50 – 2.49 หมายถึง มีความเห็นว่าเหมาะสมน้อย

1.00 – 1.49 หมายถึง หมายถึง มีความเห็นว่าเหมาะสมน้อยที่สุด

3.  การเก็บรวบรวมข้อมูลในการทดสอบประสิทธิภาพบทเรียน  จากการสังเกตและการสัมภาษณ์ผู้เรียนสำหรับการทดสอบแบบหนึ่งต่อหนึ่ง  (one-on-one testing)  และการทดสอบกับกลุ่มเล็ก  (small group testing)

การวิเคราะห์ข้อมูลการวิจัยใน ระยะที่  2

การวิเคราะห์ข้อมูลในการวิจัยในระยะที่  2  มีดังนี้

1.  การวิเคราะห์ข้อมูลในการสร้างรูปแบบการเรียนการสอน

1.1  การวิเคราะห์ข้อมูลจากการสัมภาษณ์ผู้เชี่ยวชาญ  โดยใช้การพิจารณาความ สอดคล้องของเนื้อหา  ประเด็นสำคัญที่ได้จากการเก็บรวบรวมข้อมูล  เปรียบเทียบกับแนวคิดหลัก ที่ใช้ในการพัฒนารูปแบบการสอน

1.2  วิเคราะห์ข้อมูลจากแบบประเมินรับรองรูปแบบการสอน ก่อนนำไปทดลอง  โดยค่าเฉลี่ยต้องมีค่าตั้งแต่ 4.00  ขึ้นไปจึงจะถือว่ามีความเหมาะสม สามารถนำไปใช้ทดลองเก็บข้อมูลได้

2.  การวิเคราะห์ข้อมูลในการสร้างเครื่องมือที่ใช้ในการวิจัย  ประกอบด้วย  ระบบบริหาร จัดการเรียนการสอนการสอน  แผนการสอน  และคู่มือแนวทางการปฏิบัติตามรูปแบบการเรียนการสอนที่ พัฒนาขึ้น  ดังนี้

2.1  วิเคราะห์ค่าเฉลี่ยความคิดเห็นของผู้เชี่ยวชาญด้านเนื้อหาในการประเมินคุณภาพ สื่อด้านเนื้อหา  โดยกำหนดให้ค่าเฉลี่ยต้องมีค่าตั้งแต่ 4.00 ขึ้นไป  จึงถือว่าเนื้อหามีความ เหมาะสม

2.2  วิเคราะห์ค่าเฉลี่ยความคิดเห็นของผู้เชี่ยวชาญด้านการออกแบบการเรียนการในการประเมินคุณภาพสื่อด้านการออกแบบการเรียนการสอนฯ โดยกำหนดให้ค่าเฉลี่ยต้องมีค่าตั้งแต่  4.00 ขึ้นไป  จึงถือว่าการออกแบบการเรียนการสอน มีความเหมาะสม

2.3  วิเคราะห์ค่าเฉลี่ยความคิดเห็นของผู้เชี่ยวชาญด้านระบบบริหารจัดการเรียนการ สอนการสอน ในการประเมินคุณภาพสื่อด้านระบบบริหารจัดการเรียนการสอนการสอน โดยกำหนดให้ค่าเฉลี่ยต้องมีค่าตั้งแต่  4.00 ขึ้นไป  จึงถือว่าระบบบริหารจัดการเรียนการสอนที่พัฒนาขึ้น  มีความเหมาะสม

3.  การวิเคราะห์ข้อมูลในการทดสอบประสิทธิภาพของบทเรียน เป็นการสรุปผลการสังเกตและการสัมภาษณ์ สำหรับการทดสอบแบบหนึ่งต่อ หนึ่ง  (one-to-one testing)  การทดสอบกับกลุ่มเล็ก  (small group testing)  และการทดสอบนำร่อง  (field trial)

8. อธิบายคลังความรู้ที่ได้ดำเนินการ (เช่น คู่มือ/โมเดล เป็นต้น)

๙.ผลการดำเนินการตามตัวชี้วัด/ผลสัมฤทธิ์/ประโยชน์ที่ได้รับ (ผลผลิต ผลลัพธ์ ผลกระทบ

)

10. ปัจจัยความสำเร็จ (สิ่งที่ช่วยให้งานประสบความสำเร็จ)

1.จากความร่วมมือและมีกระบวณการแลกเปลี่ยนเรียนรู้ของอาจารย์ในภาควิชาการพยาบาลผู้ใหญ่และผู้สูงอายุ

11. บทเรียนที่ได้รับ (การผลิตและนำผลงานไปใช้ ข้อสังเกต/ข้อเสนอแนะ/ข้อควรระวังในการนำผลงานไปประยุกต์ใช้ แนวทางการพัฒนาเพิ่มเติมให้ประสบความสำเร็จมากขึ้น)

ได้โครงร่างต้นแบบเพื่อที่ผ่านการทดลองใช้ และนำไปพัฒนาในระยะที่ 3 และ นำไปใช้ ในระยะที่ 4 ต่อไป ดังนี้

12. การเผยแพร่ (ร่องรอยหลักฐานการเผยแพร่ที่มีการนำไปใช้ ผลงานที่ได้รับการยอมรับ)

การจัดการความรู้ได้พัฒนาต่อยอดเป็นโครงร่างวิจัย และได้รับการอนุมัติทุนวิจัยจากวิทยาลัยพยาบาลบรมราชชนนี อุตรดิตถ์ และผ่านการอนุมัติทำวิจัยจากคณะกรรมการจริยธรรมวิจัยในมนุษย์ เลขที่ UPHO REC 010/64 และอยู่ในช่วงการดำเนินการวิจัยในระยะที่ 3 และ 4

ชื่อผลงาน แนวทางการเขียนหนังสือราชการที่ดี

ชื่อเจ้าของผลงาน นายไพทูรย์ มาผิว สังกัด วิทยาลัยพยาบาลบรมราชชนนี อุตรดิตถ์

เบอร์โทร 08 4815 1097 E-mail paitoon@unc.ac.th

1. ความเป็นมาและความสำคัญของวิธีหรือแนวทางปฏิบัติที่ดี

การเขียนหนังสือราชการเป็นการสื่อสารที่สำคัญในระบบราชการ ซึ่งตามระเบียบสำนักนายกรัฐมนตรีว่าด้วยงานสารบรรณ (ฉบับที่ 2) พ.ศ. 2548 ได้ให้ความหมายไว้ว่า “หนังสือรายการ” หมายถึง เอกสารที่เป็นหลักฐานในราชการ มี ๖ ประเภท ได้แก่ 1) หนังสือภายนอก 2) หนังสือภายใน 3) หนังสือประทับตรา 4) หนังสือสั่งการ (คำสั่ง ระเบียบ ข้อบังคับ) 5) หนังสือประชาสัมพันธ์ (ประกาศ แถลงการณ์ และข่าว) และ 6) หนังสือ                 ที่เจ้าหนา้ที่ทำขึ้นหรือรับไวเ้ป็หลักฐานในราชการ (หนังสือรับรอง รายงานการประชุม บันทึก และหนังสืออื่น)  โดยหนังสือราชการแต่ละประเภทอาจมีจุดเน้นที่แตกต่างกัน แต่จุดมุ่งหมายเดียวกัน คือ การสื่อความหมายได้ถูกต้อง ตรงประเด็น ผู้เขียนและผู้อ่านเข้าใจตรงกัน กล่าวคือ ข้อความที่ผู้เขียนเขียนขึ้นนั้น จะต้องสื่อความหมายและความต้องการได้อย่างถูกต้อง ชัดเจนว่า ผู้เขียนต้องการให้ใคร ทำอะไร ที่ไหน เวลาใด ด้วยเหตุผลประการใด และทำอย่างไร ส่งผลให้ผู้อ่านตอบสนองได้ถูกต้อง ตรงประเด็น เกิดผลลัพธ์ในการทำงานราชการที่ดี                         ทั้งประสิทธิภาพและประสิทธิผลต่อไป

อย่างไรก็ตาม แม้ปัจจุบันการเขียนหนังสือราชการจะมีความสำคัญ เป็นวิธีการสื่อสารที่เป็นทางการและเป็นหลักฐานในราชการ แต่ก็มีบุคลากรในระบบราชการไม่น้อยที่ยังเขียนหนังสือราชการไม่ถูกต้อง เขียนข้อความไม่ชัดเจน ไม่ตรงประเด็น ข้อความเยิ่นเย้อ วกวน ทำให้ผู้อ่านตีความไม่ถูกต้อง หรือไม่เข้าใจในจุดมุ่งหมายของหนังสือราชการ ส่งผลต่อการปฏิบัติตามหรือตอบสนองตามความต้องการของผู้เขียนไม่ถูกต้อง เกิดผลเสียต่อระบบราชการตามมา เช่น เสียเวลา สิ้นเปลืองทรัพยากรจากการดำเนินการที่ไม่ถูกต้องตามเป้าประสงค์ของผู้เขียนหนังสือราชการนั้นๆ หรืออาจเกิดปัญหาสัมพันธภาพหรือบรรยาการศในการทำงานร่วมกันของบุคลากรที่แย่ลง จากการตีความในหนังสือราชการที่ผิดไปได้

เมื่อพิจารณาจากปัญหาที่เกิดจากการเขียนหนังสือราชการ พบว่า ปัจจัยสำคัญที่มีผลต่อความถูกต้องของการเขียนหนังสือราชการ คือ ผู้เขียนหรือร่างหนังสือราชการไม่ได้เคร่งครัดตามระเบียบสารบรรณมากนัก บุคลากรปฏิบัติตามความเคยชิน ตลอดจนขาดความรู้ความเข้าใจที่ถูกต้องในหลักการและจุดมุ่งหมายของการเขียนหนังสือราชการ ทำให้หนังสือราชการที่เขียนขึ้นมีรูปแบบไม่ถูกต้อง เนื้อหาเข้าใจยาก ไม่ครบถ้วน ดังนั้น การสร้างความรู้ความเข้าใจ ตลอดจนกำหนดแนวทางการเขียนหนังสือราชการที่ดี ตั้งแต่รูปแบบ หลักการร่าง และการพิมพ์หนังสือที่ถูกต้อง ครบถ้วน และมีแนวปฏิบัติไปในทิศทางเดียวกัน จะช่วยลดระยะเวลาในการทำงาน ลดเวลาในการตีความ เพิ่มประสิทธิภาพและประสิทธิผลในการปฏิบัติตามหนังสือราชการที่เขียนขึ้น อันจะเป็นประโยชน์ต่อระบบราชการสืบไป

2. วัตถุประสงค์

2.1 เพื่อพัฒนาแนวทางการเขียนหนังสือราชการที่มีประสิทธิภาพ

2.2 เพื่อสร้างเสริมวัฒนธรรมองค์กรด้านการเขียนหนังสือราชการที่ถูกต้อง ครบถ้วน ตรงประเด็น

3.เป้าหมาย

3.1 ตัวชี้วัดเชิงปริมาณ

· ไม่พบข้อผิดพลาดหรือข้อร้องเรียนใดๆ จากหนังสือราชการที่ส่งออก

3.2 ตัวชี้เชิงคุณภาพ

· หนังสือราชการมีรูปแบบที่ถูกต้อง

· หนังสือราชการประกอบด้วยภาคเหตุ ภาคความประสงค์ และภาคสรุป ที่ชัดเจน ตรงประเด็น

4. แนวคิด/โมเดลที่นำมาใช้ในการพัฒนาวิธี/แนวปฏิบัติที่ดี/ที่เป็นเลิศ

แนวคิดที่นำมาใช้ในการพัฒนาแนวทางการเขียนหนังสือราชการที่ดี คือ กระบวนการจัดการความรู้ (Knowledge Management [KM]) ซึ่งเป็นหนึ่งในข้อกำหนดของการดำเนินการประกันคุณภาพการศึกษา องค์ประกอบที่ 5 การบริหารจัดการ ประเด็นเกี่ยวกับการพัฒนาองค์กรแห่งการเรียนรู้ ด้วยกระบวณการ KM          7 ตอน ได้แก่ 1) การบ่งชี้ความรู้ 2) การสร้างและแสวงหาความรู้ 3) การจัดความรู้ให้เป็นระบบ 4) การประมวลและกลั่นกรองความรู้ 5) การเข้าถึงความรู้ 6) การแบ่งปันแลกเปลี่ยนความรู้ และ 7) การเรียนรู้

5. ขอบเขตและระยะเวลาดำเนินการ

การพัฒนาแนวปฏิบัติ : แนวทางการเขียนหนังสือราชการที่ดี ดำเนินการตามกระบวนการ KM                      โดยกลุ่มเป้าหมายที่สำคัญ คือ บุคลากรสายสนับสนุนการจัดการศึกษา กลุ่มสำนักงาน วิทยาลัยพยาบาล                    บรมราชชนนี อุตรดิตถ์ ซึ่งเป็นผู้ที่เกี่ยวข้องกับการร่างและเขียนหนังสือราชการโดยตรง จำนวน 20 คน                     เริ่มดำเนินการพัฒนาแนวปฏิบัติระหว่างเดือนมกราคม พ.ศ. 2564 ถึงเดือนพฤษภาคม พ.ศ. 2564

6. กระบวนการที่ทำให้เกิดวิธี/แนวปฏิบัติที่ดี/ที่เป็นเลิศ

การดำเนินการพัฒนาแนวปฏิบัติการเขียนหนังสือราชการที่ดี มีจุดเริ่มจากบุคลาการสายสนับสนุน                   ที่รับผิดชอบงานสารบรรณกลางของวิทยาลัยนำเสนอปัญหาและข้อผิดพลาดที่พบบ่อย คือ บุคลากรสายสนับสนุนการจัดการศึกษา กลุ่มสำนักงานส่วนใหญ่ไม่รู้รูปแบบและหลักการการเขียนหนังสือราชการที่ถูกต้อง                      ส่งผลให้การร่างหนังสือราชการเกิดจากความเข้าใจที่คลาดเคลื่อนของตนเอง และปฏิบัติจนเป็นความเคยชิน                 เนื้อหาสาระในหนังสือราชการจุงไม่ครบถ้วน ไม่ตรงประเด็น เขียนวกวน ดังนั้น งานสารบรรณ จึงจับประเด็นปัญหาที่เกิดขึ้นมาหาแนวทางแก้ไข โดยการพัฒนาศักยภาพของบุคลากรดังกล่าวให้ดีขึ้น ตามแนวคิดกระบวนการจัดการความรู้ ดังนี้

ขั้นตอนที่ 1 การบ่งชี้ความรู้ ดำเนินการโดยสำรวจปัญหาและสาเหตุของปัญหา คือ

• · ปัญหา : บุคลากรสายสนับสนุน กลุ่มสำนักงาน พร่องความรู้ในการเขียนหนังสือราชการ
• · ข้อมูลสนับสนุน :

จากการสอบถามบุคลากรสายสนับสนุน กลุ่มสำนักงาน เกี่ยวกับรูปแบบและหลักการการเขียนหนังสือราชการที่ถูกต้อง ควรเป็นอย่างไร พบว่า บุคลากรส่วนใหญ่ตอบไม่ถูกต้อง โดยเขียนหนังสือราชการตามความเข้าใจและความเคยชินที่บอกต่อๆ กันมา

• · สาเหตุ : จากข้อมูลสะท้อนให้เห็นว่า บุคลากรพร่องความรู้ในการเขียนหนังสือราชการ และวิทยาลัยไม่มีแนวปฏิบัติที่ดีที่จะช่วยส่งเสริมหรือสนับสนุนให้บุคลากรเขียนหนังสือราชได้ถูกต้อง
• · ผลกระทบที่เกิดจากปัญหา :

ผู้รับหนังสืออาจตีความไม่ถูกต้อง หรือไม่เข้าใจในจุดมุ่งหมายของหนังสือราชการ ส่งผลต่อการปฏิบัติตามหรือตอบสนองตามความต้องการของผู้เขียนไม่ถูกต้อง เกิดผลเสียต่อระบบราชการตามมา เช่น เสียเวลา สิ้นเปลืองทรัพยากรจากการดำเนินการที่ไม่ถูกต้องตามเป้าประสงค์ของผู้เขียนหนังสือราชการนั้นๆ หรืออาจเกิดปัญหาสัมพันธภาพหรือบรรยาการศในการทำงานร่วมกันของบุคลากรที่แย่ลง จากการตีความในหนังสือราชการที่ผิดไปได้

• · การบ่งชี้ความรู้ที่ต้องการพัฒนา คือ แนวทางการเขียนหนังสือราชการที่ดี
• · กลุ่มเป้าหมาย ได้แก่

บุคลากรสายสนับสนุนการจัดการศึกษา กลุ่มสำนักงานที่มีขอบเขตหน้าที่ในร่างและเขียนหนังสือราชการ

ขั้นตอนที่ 2 การสร้างและแสวงหาความรู้ ดำเนินการ ดังนี้

2.1 การอบรมเพิ่มพูนความรู้ หลักการ และรูปแบบการเขียนหนังสือราชการที่ถูกต้อง สำหรับบุคลากรสายสนับสนุนการจัดการศึกษา กลุ่มสำนักงาน จำนวน 20 คน จำนวน 1 ครั้ง ใช้เวลา 3 ชั่วโมง โดยทีมวิทยากรภายในวิทยาลัยที่มีประสบการณ์ทั้งการร่าง เขียน และตรวจทานหนังสือราชการของวิทยาลัยก่อนที่จะให้ผู้มีอำนาจลงนามในหนังสือราชการ กิจกรรมประกอบด้วย การบรรยาความรู้ และฝึกปฏิบัติการเขียนหนังสือราชการตามสถานการณ์ที่กำหนดให้

2.2 การเสวนา (Dialogue) จะดำเนินการต่อจากกิจกรรมการอบรมความรู้ โดยให้ผู้ร่วมอบรมเล่าประสบการณ์เรียนรู้การเขียนหนังสือราชการทั้งเรื่องที่ประสบความสำเร็จ หรือจากปัญหาและอุปสรรค จากนั้นร่วมอภิปรายแลกเปลี่ยนเรียนรู้ร่วมกัน

2.3 ถอดบทเรียน เพื่อนำข้อมูลเข้าสู่การกำหนดเป็นแนวปฏิบัติที่ดีต่อไป

ขั้นตอนที่ 3 การจัดระบบขององค์ความรู้ ดำเนิการโดยทีมจัดการความรู้ร่วมกันพิจารณาข้อมูล                   จากประสบการณ์ตรง ทั้งความสำเร็จและปัญหาที่ได้จากการถอดบทเรียนในขั้นตอนที่ 2 มาจัดลำดับและกำหนดเป็นร่างแนวปฏิบัติการเขียนหนังสือราชการที่ดี

ขั้นตอนที่ 4 การประมวลกลั่นกรองตรวจสอบองค์ความรู้ ทีมจัดการความรู้ร่วมกันพิจารณา                          ร่างแนวปฏิบัติการเขียนหนังสือราชการที่ดี พร้อมทั้งสืบค้นข้อมูลความรู้ ข้อมูลเชิงประจักษ์ที่เกี่ยวข้องในการพัฒนาแนวปฏิบัติการเขียนหนังสือราชการที่ดี และนำมาปรับปรุงแนวปฏิบัติฉบับสมบูรณ์ เพื่อนำไปใช้เป็นแนวทางสำหรับกลุ่มเป้าหมายต่อไป

ขั้นตอนที่ 5 การเข้าถึงความรู้ โดยนำเสนอแนวปฏิบัติการเขียนหนังสือราชการที่ดีแก่บุคลากรกลุ่มเป้าหมาย และส่งเสริมการนำไปใช้ประโยชน์ภายในหน่วยงาน ตั้งแต่เดือนกุมภาพันธ์ พ.ศ. 2564 ถึงเดือนพฤษภาคม พ.ศ. 2564 โดยหนังสือราชการที่กลุ่มเป้าหมายเขียนขึ้น ก่อนให้ผู้มีอำนาจลงนาม จะตรวจสอบรูปแบบหลัการและเนื้อหา พร้อมทั้งบันทึกไว้

ขั้นตอนที่ 6 การแบ่งปันแลกเปลี่ยนความรู้ โดยจัดประชุมแลกเปลี่ยนเรียนรู้ร่วมกัน ภายหลังจะปฏิบัติตามแนวปฏิบัติการเขียนหนังสือราชการที่ดี

ขั้นตอนที่ 7 การเรียนรู้ ทีมจัดการความรู้ถอดบทเรียนจากข้อมูลแลกเปลี่ยนเรียนรู้ของกลุ่มเป้าหมาย และจากบันทึกการตรวจสอบหนังสือราชการ ก่อนให้ผู้มีอำนาจลงนาม

7. อธิบายกระบวนการ/ขั้นตอนการดำเนินการวิธีการ/นวัตกรรมที่เป็นแนวทปฏิบัติที่ดี/ที่เป็นเลิศ

7.1 แนวทางการเขียนหนังสือราชการที่ดี วิทยาลัยพยบาลบรมราชชนนี อุตรดิตถ์ ประกอบด้วย 3 ขั้นตอน ดังนี้

1) ขั้นเตรียมการร่างหนังสือ

2) ขั้นร่างหนังสือ

3) ขั้นเขียนหนังสือ

4) ขั้นตรวจทาน

5) ขั้นเสนอผู้ลงนาม

7.2 รายละเอียด มีดังนี้

1) ขั้นเตรียมการร่างหนังสือ

1.1 ศึกษาเรื่อง หรือวัตถุประสงค์ของการเขียนหนังสือราชการนั้นๆ อย่างเข้าใจว่า                      ใคร ต้องการอะไรหรือต้องการให้ทำอะไร ทำไม อย่างไร เมื่อไหร่

1.2 หนังสือที่ต้องเขียนเป็นหนังสือประเภทใด ดังต่อไปนี้

1.2.1 หนังสือภายนอก คือ หนังสือติดต่อราชการที่เป็นแบบพิธีการ ใช้ติดต่อระหว่างส่วนราชการ หรือส่วนราชการมีถึงหน่วยงานอื่นที่มิใช่ส่วนราชการ หรือมีถึงบุคคลภายนอก                                                   1.2.2 หนังสือภายใน คือ หนังสือติดต่อราชการที่เป็นแบบพิธีการน้อยกว่าหนังสือภายนอก ใช้ติดต่อภายในกระทรวง ทบวง กรม หรือจังหวัดเดียวกัน

1.2.3 หนังสือประทับตรา คือ หนังสือที่ใช้ประทับตราแทนการลงชื่อของหัวหน้าส่วนราชการระดบักรมขึ้นไป โดยให้หัวหน้าส่วนระดับกอง หรือผู้ที่ได้รับมอบหมายเป็นผู้รับผิดชอบและลงชื่อ ย่อกำกับตรา

1.2.4 หนังสือสั่งการ (คำสั่ง ระเบียบ และข้อบังคับ)

1.2.5 หนังสือประชาสัมพันธ์ (ประกาศ แถลงการณ์ และข่าว)

1.2.6 หนังสือที่เจ้าหน้าที่ทำขึ้นหรือรับไว้เป็นหลักฐานในราชการ (หนังสือรับรอง รายงานการประชุม บันทึก และหนังสืออื่น)

2) ขั้นร่างหนังสือ

2.1 ศึกษาจากหนังสือเก่าที่เป็นต้นแบบที่ดี

2.2 ร่างหลังสือ โดยยึดหลัก “5 ถูก” ได้แก่ “ถูกแบบ ถูกเนื้อหา ถูกหลักภาษา             ถูกความนิยม ถูกใจผู้ลงนาม” ดังต่อไปนี้

2.2.1 ถูกแบบ โดยการเลือกรูปแบบของหนังสือ/แบบฟอร์มกระดาษในการเขียนหนังสือตามประเภทของหนังสือที่ต้องการเขียนให้ถูกต้อง ดังต่อไปนี้

1) หนังสือภายนอก ใช้แบบฟอร์ม “กระดาษครุฑ”

2) หนังสือภายใน ใช้แบบฟอร์ม “กระดาษบันทึกข้อความ”

3) หนังสือประทับตรา ใช้แบบฟอร์ม “กระดาษครุฑ”

4) หนังสือสั่งการ (คำสั่ง ระเบียบ และข้อบังคับ)

ใช้แบบฟอร์ม “กระดาษครุฑ”

5) หนังสือประชาสัมพันธ์ (ประกาศ แถลงการณ์)

ใช้แบบฟอร์ม “กระดาษครุฑ”

6) หนังสือที่เจ้ำหน้ำที่ทำขึ้นหรือรับไว้เป็นหลักฐานในราชการ

- หนังสือรับรอง ใช้แบบฟอร์ม “กระดาษครุฑ”

- บันทึก ใช้แบบฟอร์ม “กระดาษบันทึกข้อความ”

2.2.2 ถูกเนื้อหา โดยร่างหนังสือให้ถูกต้อง ครบถ้วน ซึ่งเนื้อหา/ข้อความหนังสือราชการทั่วไป ควรประกอบด้วย 3 ส่วน ดังนี้

ส่วนที่ 1 ภาคเหตุ เป็นเนื้อหาส่วนแรก ให้บอกถึงเหตุที่เขียนหนังสือเท่าที่จำเป็น  ถ้าเคยติดต่อกันมาก่อนอาจอ้างถึงหรือเท้าความเดิมอย่างย่อที่สุด โดยการเขียนเนื้อหาภาคเหตุนี้                ให้ยึดหลัก “5W1H”

ส่วนที่ 2 ภาคความประสงค์ เป็นเนื้อหาส่วนที่สอง ให้เขียนแสดงความประสงค์ว่า ต้องให้ผู้รับปฏิบัติอย่างไร ถ้ามีหลายข้อให้แยกเป็นข้อ ๆ ให้ชัดเจน

ประเด็นสำคัญที่ต้องพิจารณาการเขียนหนังสือ “ภาคความประสงค์” นี้ คือ จะต้องสัมพันธ์กับ “เรื่อง” ของหนังสือ ตัวอย่าง เช่น

· เรื่อง  ขอเชิญไปเป็นวิทยากร

· ภาคความประสงค์จะเขียนให้สอดคล้อง คือ………………………………..                  จึงขอเรียนเชิญไปเป็นวิทยากรตามหัวข้อ วัน เวลา และสถานที่ข้างต้น

ส่วนที่ 3 ภาคสรุปความ เป็นภาคสรุป ไม่ควรมีมากกว่า ๑-๒ บรรทัด โดยทั่วไปข้อความที่นิยมเขียน คือ “จึงเรียนมาเพื่อโปรดทราบ/พิจารณา ขอขอบคุณมา ณ ที่นี้”

โดยการเขียนคำขอบคุณ เขียนให้เหมาะสมและสอดคล้องกับบุคคลที่เรา “เรียน” และมีหลักในการเขียน คือ          เสมอ/ต่ำกว่า     ใช้       ขอขอบคุณ / ขอขอบคุณมา ณ ที่นี้

สูงกว่า            ใช้       จะขอบคุณยิ่ง / ขอขอบคุณอย่างยิ่ง

ชั้นกราบเรียน    ใช้       จะเป็นพระคุณยิ่ง /

ขอกราบขอบพระคุณ………..

2.2.3 ถูกหลักภาษา โดยเขียนให้ถูกรูปประโยค ไวยากรณ์ และความสัมพันธ์ระหว่างข้อความ/ประโยค

2.2.4 ถูกความนิยม โดยความนิยมในที่นี้ คือ ความนิยมที่ใช้กันโดยทั่วไป                         ในวงราชการ และความนิยมเฉพาะผู้ลงนามในหนังสือ เช่น

· ความนิยมในสรรพนาม ความนิยมโดยทั่วไปสำหรับหนังสือภายนอก หรือหนังสือติดต่อในนามส่วนราชการ จะไม่ใช้คำสรรพนาม ว่า “ข้าพเจ้า” หรือ “กระผม” แต่จะนิยมใช้ชื่อ               ส่วนราชการ เช่น “กรมส่งเสริมสหกรณ์” “ส ำนักงำน ก.พ.” แทน เป็นต้น

· ความนิยมในถ้อยคำสำนวน เช่น หนังสือราชการนิยมใช้ภาษาราชการ/ภาษาทางการ การเชื่อมคำหรือประโยคไม่นิยม ใช้คำซ้ำกัน เพราะจะไม่ไพเพราะหรืออาจทำให้เข้าใจสับสนได้ จึงนิยมใช้คำให้แตกต่างกัน เช่น “ที่–ซึ่ง-อัน” เป็นคำที่ใช้แทนกันได้ หรือ “และ–กับ–รวมทั้ง–ตลอดจน” เป็นคำที่ใช้แทนกันได้ เป็นต้น

2.2.5 ถูกใจผู้ลงนาม โดยยึดหลักการพื้นฐาน ดังนี้

· เขียนให้ถูกต้อง

· เขียนให้ชัดเจน

· เขียนให้รัดกุม

· เขียนให้กะทัดรัด

· เขียนให้บรรลุวัตถุประสงค์

3) ขั้นเขียนหนังสือ

ผู้เขียนลงมือเขียนหนังสือราชการตามแบบฟอร์มของประเภทหนังสืออย่างถูกต้อง

· หลักการ 5 ถูก (ถูกแบบ ถูกเนื้อหา ถูกหลักภาษา ถูกความนิยม ถูกใจผู้ลงนาม)

· โครงสร้างการเขียน แบ่งเป็น 3 ส่วน ได้แก่ ภาคเหตุ ภาคความประสงค์ และภาคสรุป

· เนื้อหาภาคเหตุ ยึดหลัก 5W1H

· เนื้อหาภาคความประสงค์ สัมพันธ์กับ “เรื่อง”

· การเขียนคำขอบคุณให้เหมาะสมและสอดคล้องกับบุคคลที่ “เรียน”

4) ขั้นตรวจทาน

4.1 ผู้เขียนอ่านหนังสือที่เขียนขึ้น และปรับแก้ ครั้งที่ 1

4.2 ผู้เขียนนำหนังสือที่ปรับแก้ครั้งที่ 1 ไปให้ผู้ร่วมงานช่วยอ่าน และปรับแก้ ครั้งที่ 2

4.3 ผู้เขียนนำหนังสือที่ปรับแก้ครั้งที่ 2 ไปให้เจ้าหน้าที่สารบรรณตรวจทาน

และปรับแก้ ครั้งที่ 3

4.4 ผู้เขียนนำหนังสือที่ปรับแก้ครั้งที่ 3 เสนอผู้ลงนาม

5) ขั้นเสนอผู้ลงนาม

5.1 ผู้ลงนามอ่าน – ไม่ถูกต้อง ไม่ถูกใจ – ให้ปรับแก้

5.2 ผู้เขียนปรับแก้ – เสนอผู้ลงนาม – ลงนาม – เสร็จสิ้น

8. อธิบายคลังความรู้ที่ได้ดำเนินการ

การจัดการความรู้ครั้งนี้ ทำได้แนวปฏิบัติในการทำงานเพิ่มขึ้น 1 แนวทาง คือ “แนวทางการเขียนหนังสือราชการที่ดี วิทยาลัยพยบาลบรมราชชนนี อุตรดิตถ์” ซึ่งเกิดจากการสังเคราะห์ความจากประสบการณ์ตรงของปฏิบัติงาน ซึ่งเป็นลำดับขั้นตอนที่ง่ายต่อไปนำไปใช้ได้จริง

9. ผลการดำเนินการตามตัวชี้วัด/ผลสัมฤทธิ์/ประโยชน์ที่ได้รับ

จากการประเมินผลการดำเนินงานตามตัวชี้วัดที่กำหนดไว้ ดังนี้

ตัวชี้วัด	ผลการดำเนินงาน	การบรรลุ	ข้อเสนอแนะ
ตัวชี้วัดเชิงปริมาณ · ไม่พบข้อผิดพลาดหรือข้อร้องเรียนใดๆ จากหนังสือราชการที่ส่งออก	ไม่มี	บรรลุ
ตัวชี้เชิงคุณภาพ · หนังสือราชการ                     มีรูปแบบที่ถูกต้อง	จากการตรวจสอบหนังสือราชการก่อนให้มีอำนาจลงนาม พบว่า รูปแบบการเขียนหนังสือราชการถูกต้องทุกฉบับ	บรรลุ
· หนังสือราชการประกอบด้วยภาคเหตุ ภาคความประสงค์ และภาคสรุปที่ชัดเจน ตรงประเด็น	จากการตรวจสอบหนังสือราชการก่อนให้มีอำนาจลงนาม 15 ฉบับ พบว่า 1) การเขียนหนังสือครบด้วยตามองค์ประกอบการเขียนหนังสือราชการ 2) มี 2 ฉบับที่เขียนข้อความสื่อจุดมุ่งหมายยังไม่ชัดเจน ข้อความวกวน ต้องปรับปรุงและร่างหนังสือใหม่	บรรลุ	·จัดทำคู่มือแนวทางการเขียนหนังสือราชการ พร้อมยกตัวอย่างการเขียนที่หลากหลายตรงกับขอบเขตงานที่ปฏิบัติ

10. ปัจจัยความสำเร็จ

10.1 ความร่วมมือของบุคลากรผู้มีส่วนเกี่ยวข้องกับการเขียนหนังสือราชการ

10.2 บุคลากรสายสนับสนุนการจัดการศึกษา กลุ่มสำนักงาน และเจ้าหน้าที่สารบรรณเห็นความสำคัญของการเขียนหนังสือราชการที่ถูกต้อง ครบถ้วน จึงเรียนรู้และร่วมปรับปรุงงานอย่างต่อเนื่อง

10.3 ผู้บริหารให้การมสนับสนุนในการจัดทำแนวปฏิบัติจนบรรลุความสำเร็จระดับหนึ่ง

11. บทเรียนที่ได้รับ

จากการประเมินผลตามตัวชี้วัด พบว่า บรรลุทุกตัวชี้วัด สะท้อนให้เห็นว่า แนวปฏิบัติการทำงานถือเป็นเครื่องมือช่วยนำแนวทางการทำงานที่ถูกต้อง ยึดถือปฏิบัติไปในทิศทางเดียวกัน ช่วยลดระยะเวลาในการทำงาน ลดเวลาในการตีความ เพิ่มประสิทธิภาพและประสิทธิผลในการปฏิบัติตามหนังสือราชการที่เขียนขึ้น อันจะเป็นประโยชน์ต่อระบบราชการสืบไป

อย่างไรก็ตาม จากการประเมินตามตัวชี้วัดเชิงคุณภาพ พบว่า มี 2 ฉบับที่เขียนข้อความสื่อจุดมุ่งหมาย                ยังไม่ชัดเจน การเขียนข้อความวกวน ต้องปรับปรุง และร่างหนังสือใหม่ สะท้อนให้เห็นว่า การจะเขียนหนังสือราชการซึ่งเป็นเอกสารสำคัญทางราชการให้สื่อความหมายและจุดมุ่งหมายที่ชัดเจน ถูกต้องนั้น ผู้ปฏิบัติจำเป็น ต้องอาศัยการฝึกฝนการเขียนบ่อยๆ สร้างประสบการณ์การใช้ภาษาที่สวยงาน ถูกต้อง เป็นทางการ จนเกิดเป็นความเคยชิน และความชำนาญในที่สุด

12. การเผยแพร่

แนวทางการเขียนหนังสือราชการที่ดี วิทยาลัยพยาบาลบรมราชชนนี อุตรดิตถ์ ยังเผยแพร่ในวงจำกัดภายในวิทยาลัยเท่านั้น แต่คาดว่า จะเผยแพร่โดยทั่วเพื่อการแลกเปลี่ยนเรียนรู้ในลำดับต่อไป

ชื่อผลงาน….การตีพิมพ์เผยแพร่ผลงานวิชาการในวารสารระดับชาติ

ชื่อเจ้าของผลงาน…กลุ่มงานวิจัยและบริการวิชาการ.

สังกัด…..วิทยาลัยพยาบาลบรมราชชนนี อุตรดิตถ์

เบอร์โทร   063-1541924   E-mail  nattamon@unc.ac.th

1. ความเป็นมาและความสำคัญของวิธีหรือแนวทางปฏิบัติที่ดี

การวิจัยเป็นพันธกิจหนึ่งที่สำคัญของสถานศึกษาระดับอุดมศึกษา วิทยาลัยพยาบาลบรมราชชนนีอุตรดิตถ์ กลุ่มงานวิจัย การจัดการความรู้ฯ ได้ตระหนักถึงความสำคัญของการพัฒนาองค์ความรู้ ซึ่งการทำวิจัยและเผยแพร่องค์ความรู้เชิงวิชาการถือเป็นพันธกิจหลักอย่างหนึ่งของอาจารย์ในวิทยาลัยพยาบาลบรมราชชนนีอุตรดิตถ์ และเป็นหนึ่งในตัวชี้วัดสำคัญด้านคุณภาพของคณะพยาบาลศาสตร์ โดยที่ผ่านมาทางวิทยาลัยได้มีการสนับสนุนและส่งเสริมให้บุคลาการได้มีการทำวิจัย เพื่อค้นหาองค์ความรู้ใหม่และสามารถนำไปใช้ในการปฏิบัติงานได้ ดังนั้นจึงได้กำหนดประเด็นการจัดการความรู้โดยให้สอดคล้องกับพันธกิจงานวิจัยของคณะ ในเรื่องการตีพิมพ์เผยแพร่ผลงานวิชาการในวารสารระดับชาติ โดยแนวปฏิบัตินี้สามารถทำให้บุคลากรได้พัฒนาตนเองในการส่งผลงานตีพิมพ์เผยแพร่ระดับชาติและมีแนวทางในการเตรียมความพร้อมเพื่อให้ได้รับการตีพิมพ์ตามที่กำหนดร่วมทั้งสามารถเผยแพร่งานวิจัยเป็นประโยชน์สำหรับสาธารณชน และยังทำให้วิทยาลัยมีความเข้มแข็งในด้านการวิจัยและสามารถวางแผนตีพิมพ์บทความวิจัยในระดับนานาชาติต่อไป

2. วัตถุประสงค์

2.1 เพื่อพัฒนากระบวนการการจัดการความรู้และพัฒนาศักยภาพอาจารย์

2.2 เพื่อพัฒนาแนวปฏิบัติการตีพิมพ์เผยแพร่ผลงานวิชาการในวารสารระดับชาติ

3.เป้าหมาย (ตัวชี้วัดเชิงปริมาณและเชิงคุณภาพ)

3.1 การเพิ่มนักวิจัยหน้าใหม่

3.2 มีจำนวนบทความวิชาการ บทความวิจัย ได้รับการตีพิมพ์ เผยแพร่ในวารสารระดับชาติ อย่างน้อยปีละ 18 เรื่อง

4. แนวคิด/โมเดลที่นำมาใช้ในการพัฒนาวิธี/แนวปฏิบัติที่ดี/ที่เป็นเลิศ

5. ขอบเขตและระยะเวลาดำเนินการ

การพัฒนาแนวปฏิบัติ : การตีพิมพ์เผยแพร่ผลงานวิชาการในวารสารระดับชาติ ดำาเนินการตามกระบวนการ KM เริ่มดำเนินการพัฒนาแนวปฏิบัติระหว่างเดือนพฤศจิกายน พ.ศ. 2563 ถึงเดือนกรกฏาคม พ.ศ. 2564.(อยู่ในช่วงการนำไปใช้และปรับปรุง)

กลุ่มเป้าหมาย คือ บุคลากร วิทยาลัยพยาบาลบรมราชชนนี อุตรดิตถ์

6. กระบวนการที่ทำให้แนวปฏิบัติ

การแลกเปลี่ยนเรียนรู้จากประสบการณ์การตีพิมพ์ผลงานวิชาการในวารสารระดับชาติ ในการเตรียมตัวก่อนการเตรียมต้นฉบับสําหรับประสบการณ์การตีพิมพ์ผลงานวิจัยในวารสาร การเตรียมความพร้อมในการเขียนผู้ที่จะเขียนต้องมีการสะสมข้อมูลหรือประสบการณ์ และจะต้องมีการจัดการกับตัวเองที่ดี แบ่งเป็น 3 ขั้นตอน คือ

1.       มีการเตรียมผลงานให้มีคุณภาพ

1.1 ควรมีการวางแผนเรื่องของการรับรองจริยธรรมการวิจัยในมนุษย์ ตามจำนวนผลงานที่วางแผนจะตีพิมพ์ ในกรณีเป็นโครงการใหญ่ที่มีการทำวิจัยและระยะเวลาที่นักวิจัยจะแบ่งตีพิมพ์ผลงานวิจัย ควรมีการวางแผนในการขอรับรองจริยธรรมในมนุษย์ในแต่ละระยะให้ครอบคลุม

1.2 คุณภาพผลงาน

1 ) ควรเป็นปัญหาที่ทันสมัย สอดคล้องกับปัญหาของประเทศ สามารถนำไปสู่

การเรียนรู้และแก้ไขปัญหาของประเทศได้และสำคัญที่จะต้องค้นหาต่อด้วยการทำวิจัย

2) เป็นเรื่องที่น่าสนใจ

3) ควรเป็นเรื่องที่มีความรู้และเชี่ยวชาญรวมถึงความน่าสนใจของผู้เขียน

4) แสวงหาแหล่งช่วยเหลือในการให้คำปรึกษาก่อนส่งตีพิมพ์

1.3     ระเบียบวิธีวิจัย ต้องเลือกใช้ให้ถูกกับการทดสอบสมมุติฐาน หรือการหาคำตอบ

วิธีการวิจัย พื้นที่ทำวิจัย กลุ่มประชากร กลุ่มตัวอย่าง เครื่องมือและการพัฒนาคุณภาพ การดำเนินการเก็บข้อมูลและการวิเคราะห์ข้อมูล

1.4     ผู้วิจัยควรมีที่ปรึกษาที่มีประสบการณ์ที่เชี่ยวชาญซึ่งอาจจะมีโดยส่วนตัวหรือหากไม่มี

สามารถเข้ารับคำปรึกษาได้ที่คลินิกวิจัยของวิทยาลัยฯ จะมีศูนย์วิจัยให้ความช่วยเหลือ อาจจัดระบบพี่เลี้ยงสนับสนุน จัดระบบช่วยเหลือตามสายงาน จัดคณะกรรมการกลั่นกรองก่อนส่งผลงานตีพิมพ์ (กรณีเป็นส่วนตัวหรือจากวิทยาลัยสนับสนุน)

2. เลือกวารสารที่ต้องการจะตีพิมพ์ ศึกษาแนวทางการเขียนในวารสารที่สนใจจะส่งตีพิมพ์

2.1 การเลือกวารสารในการตีพิมพ์เผยแพร่ตามระดับคุณภาพของวารสาร (TCI)  การสืบค้นชื่อวารสาร เช่น เว็บไซต์  https://www.tci-thaijo.org/about

2.2 ศึกษาข้อมูลวารสารที่สนใจเป็นวารสารที่ได้รับการรับรองในระดับใดและตรงตรงตามเกณฑ์ที่ต้องการส่งตีพิมพ์

2.3 ประสานวารสารถึงช่วงเวลาที่ผลงานจะได้ลงตีพิมพ์ เพื่อต้องเตรียมการบริหารจัดการเวลาและเขียนงานให้เสร็จตามระยะเวลา

2.4 ศึกษา format ในวารสารที่จะตีพิมพ์เผยแพร่ ปฏิบัติตามแนวทางและรูปแบบของวารสารที่จะตีพิมพ์ โดยสามารถหาข้อมูลได้จากหน้า Web ของวารสาร

2.5 ใฝ่หากัลยาณมิตรที่ช่วยให้ข้อชี้แนะในการเขียนอย่างมีคุณภาพ โดยมีระบบ

ช่วยเหลือลงวารสารของวิทยาลัย

3. การส่งผลงานตีพิมพ์

3.1 ควรสมัครสมาชิก ThaiJo เพื่อเตรียมการส่งผลงานผ่าน ระบบ E-Journal

3.2 วารสารวิชาการไทยที่ปรากฎใน ThaiJO จะพัฒนาอยู่บนระบบ OJS (Online Journal System)

3.3 ขั้นตอนการสมัครใช้ ThaiJo และวารสารวิทยาลัยพยาบาลบรมราชชนนี อุตรดิตถ์ จะมีเอกสารแนบท้ายในภาคผนวก

7. อธิบายกระบวนการ/ขั้นตอนการดำเนินการวิธีการ/นวัตกรรมที่เป็นแนวทปฏิบัติที่ดี/ที่เป็นเลิศ (เขียน Flow แผนภูมิของระบบ โดยใช้ System approach ประกอบด้วย Input Process Output Feedback ซึ่งควบคุมโดยวงจรคุณภาพ)

แนวปฏิบัติ

“การตีพิมพ์เผยแพร่ผลงานวิชาการในวารสารระดับชาติ”

8. อธิบายคลังความรู้ที่ได้ดำเนินการ (เช่น คู่มือ/โมเดล เป็นต้น)

ได้แนวปฏิบัติ การตีพิมพ์เผยแพร่ผลงานวิชาการในวารสารระดับชาติ วิทยาลัยพยบาลบรมราชชนนี อุตรดิตถ์

9. ผลการดำเนินการตามตัวชี้วัด/ผลสัมฤทธิ์/ประโยชน์ที่ได้รับ (ผลผลิต ผลลัพธ์ ผลกระทบ)

อยู่ระหว่าดำเนินการ

10. ปัจจัยความสำเร็จ (สิ่งที่ช่วยให้งานประสบความสำเร็จ)

…………จากความร่วมมือและมีกระบวณการแลกเปลี่ยนเรียนรู้ของบุคลากรวิทยาลัยพยาบาลบรมราชชนนี อุตรดิตถ์

11. บทเรียนที่ได้รับ (การผลิตและนำผลงานไปใช้ ข้อสังเกต/ข้อเสนอแนะ/ข้อควรระวังในการนำผลงานไปประยุกต์ใช้ แนวทางการพัฒนาเพิ่มเติมให้ประสบความสำเร็จมากขึ้น)

……………อยู่ระหว่าดำเนินการ …………………………………………………………………………………………………..

12. การเผยแพร่ (ร่องรอยหลักฐานการเผยแพร่ที่มีการนำไปใช้ ผลงานที่ได้รับการยอมรับ)

…………..แนวการตีพิมพ์เผยแพร่ผลงานวิชาการในวารสารระดับชาติ วิทยาลัยพยาบาลบรมราชชนนี อุตรดิตถ์ ยังเผยแพร่ในวงจำกัดภายในวิทยาลัยและใน Web KM ของวิทยาลัยเท่านั้น แต่คาดว่า จะเผยแพร่โดยทั่วเพื่อการแลกเปลี่ยนเรียนรู้ในลำดับต่อไป

ชื่อผลงานแนวทางในการนำ Reflective Thinking มาใช้พัฒนาการเรียนการสอนภาคทฤษฎีและปฏิบัติ

ชื่อเจ้าของผลงาน อ.ดร.ดุจเดือน เขียวเหลือง  สังกัดวิทยาลัยพยาบาลบรมราชชนนี อุตรดิตถ์

เบอร์โทร. 0818887003   E-mail. dujduean@unc.ac.th

1. ความเป็นมาและความสำคัญของวิธีหรือแนวทางปฏิบัติที่ดี / ที่เป็นเลิศ (บริบทขององค์กรความจำเป็น/ความท้าทาย/สภาพปัญหาของการดำเนินการ/สิ่งที่จะพัฒนาตอบสนองหรือสอดคล้องกับความต้องการชองกลุ่มเป้าหมาย องค์กรและชุมชน

จากการนำ Reflective Thinking มาใช้พัฒนาการเรียนการสอนเพื่อให้สอดคล้องกับพันธกิจด้านผลิตบัณฑิต นั้นได้นำไปใช้ทั้งหมด 4 ราย วิชา การพัฒนากระบวนการคิดอย่างเป็นระบบ สารสนเทศทางการพยาบาล การสอนและการให้การปรึกษาทางสุขภาพ ปฏิบัติมารดา  ทารกแรกเกิด และการผดุงครรภ์ 2 ปฏิบัติการสุขภาพจิตและการพยาบาลจิตเวช จากสภาพปัญหาที่พบ พบผู้เรียนเขียนรายงานการสะท้อนคิดมาในรูปแบบเดียวกัน เหมือนปฏิบัติตามกันมา จึงทำให้ไม่เกิดการเรียนรู้จากการสะท้อนคิดที่แท้จริง ปัญหาอุปสรรคที่พบคือ active  listening  น้อย ขาดการฟังอย่างตั้งใจ โดยมีปัจจัยด้านสิ่งแวดล้อมเข้ามามีอิทธิพลความเป็นมาทำให้นักศึกษาเกิดการเรียนรู้จากการสะท้อนคิดที่ไม่จริงหรือการสะท้อนคิดเชิงวิชาการไปมากกว่า สะท้อนคิดได้จริง ความแตกต่างระหว่างผู้สอนและพื้นฐานของผู้เรียนแต่ละคนถ้าปิดกั้นก็จะไม่ทำให้เกิดการสะท้อนคิดได้ จำนวนผู้เรียนในกลุ่มมีจำนวนมาก ทำให้บริบทที่ทำให้เกิดการสะท้อนคิดเป็นไปได้ไม่ค่อยจริง ผู้เรียนได้เขียนสะท้อนคำที่เป็นความรู้สึกต่างๆ แต่บรรยายความรู้สึกไม่ได้ ขั้นตอนที่ 1 อธิบายผู้เรียนได้อธิบายเหตุการณ์คล้อยตามกันทุกคน และอ่านสถานการณ์โดยนำมาเล่าและสรุปประเด็นสถานการณ์ที่เกิดขึ้นยังไม่ครบ เพื่อความจำเป็นต้องการเตรียมและพัฒนาที่นำมาทดลองใช้ในวิชา การพัฒนากระบวนการคิดอย่างเป็นระบบ ของนักศึกษาหลักสูตรพยาบาลศาสตรบัณฑิตชั้นปี 1 ภาคทดลอง ปีนี้มีจำนวนนักศึกษา อยู่ 120 คน โดยนำการเรียนรู้แบบสะท้อนคิด (Reflective thinking) มาหาแนวทางร่วมกันที่จะนำไปใช้ในการเรียนการสอนในวิชาการพัฒนากระบวนการคิดอย่างเป็นระบบภาคเรียนที่ 2 ปีการศึกษา 2564 จึงจำเป็นต้องมีการจัดการองค์ความรู้ด้าน Reflective learning ให้แก่ผู้เรียนเพื่อพัฒนาหรือวิธีแนวทางปฏิบัติที่ดีที่เป็นเลิศให้สอดคล้องกับพันธกิจด้านผลิตบัณฑิตที่มีคุณภาพและประชาชน ชุมชนที่ปลอดภัยยั่งยืน

2. วัตถุประสงค์ (จุดมุ่งหมายของการดำเนินการ  ควรกำหนดให้เป็นข้อ ต้องเป็นสิ่งที่ปฏิบัติได้จริง วัดและประเมินได้)

1.เพื่อศึกษาผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนการสอนในวิชาการพัฒนากระบวนการคิดอย่างเป็นระบบ ความพร้อมในการเรียนรู้ด้วยตนเอง ความสามารถในการคิดอย่างมีวิจารณญาณ และการทำงานเป็นทีม จากการใช้วิธีการเรียนการสอน Reflective thinking

2. เพื่อเปรียบเทียบผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน ความพร้อมในการเรียนรู้ด้วยตนเอง ความสามารถในการคิดอย่างมีวิจารณญาณ และการทำงานเป็นทีม ระหว่างกลุ่มที่เรียนแบบบรรยายและกลุ่มที่เรียนแบบ Reflective thinking

3.เพื่อเปรียบเทียบความพึงพอใจต่อการเรียนการสอนแบบบรรยาย และการเรียนการสอนแบบ Reflective thinking

3.เป้าหมาย (ตัวชี้วัดเชิงปริมาณและเชิงคุณภาพ)

1. ร้อยละ 80 มีผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนการสอนในวิชาการพัฒนากระบวนการคิดอย่างเป็นระบบ ความพร้อมในการเรียนรู้ด้วยตนเอง ความสามารถในการคิดอย่างมีวิจารณญาณ และการทำงานเป็นทีม จากการใช้วิธีการเรียนการสอนแบบ Reflective thinking

2. กลุ่มที่เรียนแบบ Reflective thinking มีผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน ความพร้อมในการเรียนรู้ด้วยตนเอง ความสามารถในการคิดอย่างมีวิจารณญาณ และการทำงานเป็นทีม มากกว่าร้อยละ 80

3. ความพึงพอใจของกลุ่มที่เรียนแบบ Reflective thinking มากกว่า กลุ่มที่เรียนการสอนแบบบรรยาย ร้อยละ 80

4. แนวคิด/โมเดลที่นำมาใช้ในการพัฒนาวิธี/แนวปฏิบัติที่ดี/ที่เป็นเลิศ

จากการนำแนวคิดของ reflective มาใช้ที่หลากหลายจาก Mezirow,1997 หรือแนวคิด Schon,1987 ของ Dewey,1993 ของ Gibb-cycle มาประยุกต์ใช้ และรวมถึงถ้านำการเรียนรู้แบบสะท้อนคิด (Reflective thinking) ตามแนวคิดของ อ.ดร.ดุจเดือน  เขียวเหลือง  7 ขั้นตอน

จากการจัดองค์ความรู้การจัดการเรียนการสอนแบบสะท้อนคิดในครั้งที่ผ่านมา จึงได้แนวทางในการที่จะนำการเรียนรู้แบบสะท้อนคิด (Reflective thinking) ตามแนวคิดของ อ.ดร.ดุจเดือน  เขียวเหลือง จากวิทยาลัยพยาบาลบรมราชชนนี อุตรดิตถ์ ประกอบด้วย ๗ ขั้นตอน โดยได้นำมาเป็นแนวทางที่ชัดเจนในกระบวนการจัดการเรียนการสอน  รายวิชาการพัฒนาการคิดอย่างเป็นระบบทั้งภาคทฤษฎีและภาคทดลอง  ในภาคเรียนที่ 1 ปีการศึกษา 2563 ของนักศึกษาหลักสูตรพยาบาลศาสตรบัณฑิตชั้นปี 1 โดยได้จัดทำคู่มือสำหรับอาจารย์ในการเรียนการสอน พร้อมทั้งแนวทางการสะท้อนคิด 7 ขั้นตอนของ (ดุจเดือน เขียวเหลือง,๒๕๕๖)  ได้แก่

1. 1. อธิบายสถานการณ์และปัญหาที่เกิดขึ้น

สามารถอธิบายสภาพและบริบทของสถานการณ์/ปัญหาที่เกิดขึ้นได้อย่างชัดเจน เป็นการตอบคำถามตนเองว่าเกิดอะไรขึ้น เกิดขึ้นได้อย่างไร มีผลกระทบกับใครบ้าง สามารถสรุปสาระสำคัญได้อย่างครบถ้วน และสามารถ วิเคราะห์ปัจจัยต่างๆ ที่เกิดขึ้นในสถานการณ์นั้นได้อย่างเชื่อมโยง

1. 2. อธิบายความรู้สึกต่อสถานการณ์

สามารถบอกความคิดความรู้สึกของตนเองที่มีต่อสถานการณ์ในขณะนั้นได้ สามารถประเมินและสามารถวิเคราะห์ความคิดเห็นของตนเองที่มีต่อสถานการณ์นั้นได้ ทั้งด้านบวกและด้านลบ

1. 3. บอกแนวคิด/หลักการ/ความเชื่อที่สนับสนุนการกระทำ

สามารถระบุและอธิบายปัจจัยต่างๆ เช่นแหล่งความรู้/แนวคิด/ทฤษฎี/ความเชื่อ/คุณค่าที่สนับสนุนความคิดของตนเองได้ครบถ้วนทุกด้านและสมเหตุสมผล

1. 4. เปิดใจรับฟังความคิดเห็นที่หลากหลาย

แลกเปลี่ยนความคิดเห็นกับบุคคลอื่นในกลุ่มได้โดยปราศจากอคติ และแสดงความคิดเห็นโต้แย้งทางวิชาการอย่างมีเหตุผล มีการค้นคว้าแหล่งความรู้  หนังสือ ตำรา งานวิจัย มาประกอบการอภิปรายอย่างลึกซึ้งและกว้างขวาง

1. 5. จัดลำดับความคิดและสรุปแนวคิดรวบยอด

จัดระเบียบและลำดับประเภทของการรับรู้ให้เป็นหมวดหมู่เพื่อง่ายต่อการเข้าถึง และสามารถสรุปแนวคิดรวบยอดของความรู้ที่เกิดขึ้นในใจแล้วนำมาวิเคราะห์สถานการณ์ได้ดีขึ้นและทำให้เกิดความเข้าใจมากขึ้นกว่าเดิม

1. 6. นำข้อสรุปไปปฏิบัติ

เปรียบเทียบข้อดีและข้อด้อยและผลพวงที่อาจเกิดขึ้นของแต่ละแนวทาง และสรุปแนวทางที่เหมาะสมเพื่อนำมาใช้ในการแก้ปัญหาในสถานการณ์นั้นได้อย่างมีผลและน่าเชื่อถือ และสามารถประเมินผลลัพธ์ที่ตามมาของแนวทางนั้นได้หลากหลายแง่มุม

1. 7. สะท้อนคิดการเรียนรู้/ประสบการณ์ใหม่ที่แตกต่างจากเดิม

เทียบเคียงมุมมองใหม่ (new perspective) กับความรู้ที่มีอยู่เดิม สามารถบอกความสัมพันธ์/เชื่อมโยงของความรู้ที่ได้ใหม่และความรู้ที่มีอยู่เดิม   สามารถอธิบายได้ว่าประสบการณ์ที่ได้รับในครั้งนี้ได้เปลี่ยนแปลงตนเองด้านความรู้อย่างไร  สามารถอธิบายได้ว่าประสบการณ์ในครั้งนี้ได้เปลี่ยนแปลงตนเอง  ด้านความคิด ความเชื่อ คุณค่า และจริยธรรมในวิชาชีพอย่างไร

5. ขอบเขตและระยะเวลาดำเนินการ

กิจกรรมการดำเนินงานวิจัย

ระยะเวลาดำเนินการวิจัย

ต.ค64

พ.ย64

ธ.ค. 64

ม.ค64

ก.พ64

มี.ค64

เม.ย64

พ.ค 64

มิย. 64

ก.ค64

ส.ค64

ก.ย.64

1.การทบทวนวรรณการดำเนินโครงการจัดการความรู้การจัดการเรียนการสอนแบบTransformative Learning โดยเน้น   Reflective Learning 2.เสนอโครงการจัดการความรู้การจัดการเรียนการสอนแบบTransformative Learning โดยเน้น   Reflective Learningและนำเสนอ 3. สร้างเครื่องมือ 4.ทดลองใช้เครื่องมือและเก็บข้อมูล 5.วิเคราะห์ข้อมูล 6.สรุปและอภิปรายผล 7.ตีพิมพ์เผยแพร่งานวิจัย

6. กระบวนการที่ทำให้เกิดวิธี/แนวปฏิบัติที่ดี/ที่เป็นเลิศ

6.1 การสร้างและแสวงหาความรู้

เพื่อที่จะได้พัฒนาเป็น Model หรือเตรียมทั้งผู้เรียนและเตรียมทั้งผู้สอน

1. ต้องมีการเตรียมและพัฒนาคุณลักษณะครู How to be reflective teacher
2. ต้องมีการเตรียมและพัฒนาคุณลักษณะนักศึกษา How to be reflective learner

3.  สร้างสิ่งแวดล้อม จัดสภาพบริบทให้ส่งเสริมการเรียนรู้จากการสะท้อนคิด

คุณสมบัติผู้สอน	คุณสมบัติผู้เรียน	การจัดสิ่งแวดล้อมการเรียนรู้
1. เปิดใจกว้าง ไม่มีอคติ 2. ตั้งคำถามชวนคิด 3. ฟังอย่างตั้งใจ 4. คิดเป็น concept 5. ยืดหยุ่น 6. จริงใจ ตรงไปตรงมา 7. ให้กำลังใจ 8. Feed back เร็ว	1. ช่างสังเกต ไวต่อบริบท 2. เข้าใจตนเอง ซื่อสัตย์กับความรู้สึก 3. กล้าหาญในการบอกความเชื่อของตน 4. ฟังอย่างตั้งใจ เปิดใจกว้าง 5. คิดเป็นระบบ (ยากมาก) 6. ใช้ความเป็นเหตุผล เรียนรู้ 7. ประเมินตนเองได้	1. จัดกิจกรรมเสริมหลักสูตรที่เอื้อต่อคุณลักษณะของผู้เรียน 2. ให้นักศึกษาได้ทำกิจกรรมที่ฝึกให้มีความ “กล้าคิด” 3. จัดสิ่งสนับสนุนการเรียนรู้ที่เอื้อต่อการเรียนแบบสะท้อนคิดเช่น หนังสือ สื่อ แหล่งความรู้ภายนอก ฯลฯ

6.2 การจัดระบบขององค์ความรู้

การสะท้อนคิดที่ดีก็จะแตกต่างกันออกไป

ขึ้นอยู่กับคุณลักษณะของนักศึกษาควรมีดังต่อไปนี้

๑. นักศึกษาควรมีลักษณะช่างสังเกต ไวต่อบริบทและสิ่งแวดล้อมที่เปลี่ยนแปลง

๒. นักศึกษาควรมีเข้าใจตนเอง ซื่อสัตย์กับความรู้สึกของตนเองและต่อเหตุการณ์ที่เกิดขึ้นได้

๓. นักศึกษาควรมีพื้นฐานความรู้ ความกล้าหาญในการบอกความเชื่อของตน

๔. นักศึกษาควรมีฟังอย่างตั้งใจ เปิดใจกว้างรับฟังความคิดเห็นของผู้อื่น และใคร่ครวญตามเหตุการณ์ที่เกิดขึ้น

๕. นักศึกษาควรคิดเป็นระบบ ซึ่งเป็นข้อที่สร้างได้ค่อนข้างยาก

๖. นักศึกษาควรฝึกใช้ความเป็นเหตุผล เรียนรู้ให้เป็นเหตุเป็นผล

๗. นักศึกษาควรประเมินตนเองให้ได้โดยการฝึกคิดในการเปรียบเทียบจากประสบการณ์หรือเหตุการณ์ในอดีตที่ผ่านมา กับเหตุการณ์ปัจจุบันว่ามีอะไรที่เปลี่ยนแปลงไปจากเดิมบ้าง นักศึกษาได้รับประสบการณ์ใหม่ในประเด็นใดบ้างทั้งด้านความรู้ ความคิด และความเชื่อและควรมีแบบวัดหรือประเมินคุณสมบัติผู้เรียน วัดคุณสมบัติทั้ง ๗ ข้อใน ๑ แบบประเมิน เพื่อที่จะได้พัฒนาเป็น Model หรือเตรียมทั้งผู้เรียนและเตรียมทั้งผู้สอน

ดังนั้นการที่จะ reflection ได้ดีควรมีการเตรียมและมีการใช้กลยุทธ์ ดังต่อไปนี้

6.3 การประมวลกลั่นกรองตรวจสอบองค์ความรู้

.         รายงานการประชุมการจัดการความรู้  เรื่อง การจัดการเรียนการสอนแบบสะท้อนคิดวันที่ ๑๙ กุมภาพันธ์ ๒๕๖๓ เวลา ๑๓.๓๐-๑๕.๐๐ น. ณ ห้องประชุมท่าเหนือ วิทยาลัยพยาบาลบรมราชชนนี  อุตรดิตถ์

6.4 การดำเนินการแลกเปลี่ยนเรียนรู้และเผยแพร่

รายวิชาสารสนเทศทางการพยาบาล การสอน และการให้การปรึกษาทางสุขภาพ สำหรับนักศึกษาพยาบาลศาสตรบัณฑิต ชั้นปีที่ 2 (อาจารย์จิระภา  สุมาลี)  ใช้ในภาคทดลองหัวข้อการสอนทางสุขภาพในโครงการบูรณาการการจัดการเรียนการสอนกับการบริการวิชาการ การวิจัย การทำนุบำรุงศิลปวัฒนธรรมไทย และการสร้างเสริมสุขภาพ  โดยนักศึกษามีบทบาทในการให้ความรู้ทางสุขภาพเกี่ยวกับการสร้างเสริมสุขภาพแก่นักเรียนชั้นประถมศึกษา ณ โรงเรียนเทศบาลวัดหนองผา หลังจากจัดกิจกรรมให้ความรู้ อาจารย์ได้พบกับนักศึกษาและพูดคุยถึงกิจกรรม การเรียนดังกล่าว โดยใช้คำถามสะท้อนคิดและให้นักศึกษาเขียนบันทึกสะท้อนคิดเกี่ยวกับกิจกรรมที่ลงไปปฏิบัติ

หลังจากการใช้ประเด็นคำถามเพื่อสะท้อนคิดนั้น นักศึกษาได้มีโอกาสในทบทวนตนเอง ทั้งในด้านการตระหนักรู้ในตนเองและบทบาทของพยาบาลวิชาชีพ ซึ่งผลการประเมินจากการเขียนบันทึกส่วนใหญ่พบว่า นักศึกษาได้เรียนรู้และได้รับประสบการณ์ตรงจากการปฏิบัติจริงนอกเหนือจากการเรียนรู้ในห้องเรียน และในขณะเดียวกันนักศึกษาก็ได้พัฒนาตนเองไปด้วย เช่น ความรับผิดชอบในสิ่งที่ได้รับมอบหมาย การแก้ไขปัญหาเฉพาะหน้า การกล้าแสดงออกในทางที่ถูกต้อง การเข้าสังคม การทำงานเป็นทีม และการได้แสดงถึงศักยภาพของตนเองให้ผู้อื่นได้รับรู้ ส่วนในด้านของบทบาทของพยาบาลวิชาชีพนั้น นักศึกษายังต้องพัฒนาตนเองในการศึกษาหาความรู้เกี่ยวกับเรื่องที่จะนำไปเผยแพร่และต้องประยุกต์ใช้ความรู้เพื่อให้เหมาะสมกับลักษณะของกลุ่มผู้รับบริการ จากการใช้ประเด็นคำถามในการสะท้อนคิดในมุมมองของอาจารย์ผู้สอนสามารถกระตุ้นให้นักศึกษาได้ทบทวนถึงสิ่งที่ตนเองได้ลงมือปฏิบัติ ทำให้นักศึกษาได้แนวทางในการพัฒนาตนเองรวมถึงด้านวิชาชีพ ในส่วนที่นักศึกษาปฏิบัติดีอยู่แล้ว อาจารย์มีบทบาทในการให้แรงเสริมเพื่อให้สมรรถนะนั้นยังคงอยู่หรือดีขึ้น และในส่วนที่นักศึกษาต้องปรับปรุงหรือพัฒนา อาจารย์มีบทบาทในการใช้คำถามกระตุ้นเพื่อให้นักศึกษาทบทวนและเปิดโอกาสให้นักศึกษาได้พูดถึงปัญหาหรืออุปสรรคเพื่อให้เกิดพัฒนาตนเองและการเรียนรู้ต่อไป

ประสบการณ์ การนำ Reflective ไปใช้

โดย อ.ดร. สุดารัตน์  ไชยประสิทธิ์  9 กุมภาพันธ์ 2564

1. รายวิชา ป.มารดา ทารกแรกเกิดและการผดุงครรภ์ 2

2. หัวข้อ การเขียนรายงานสะท้อนคิด (Reflective Journal Writing) ประสบการณ์การฝึกภาคปฏิบัติ

3. กระบวนการนำไปใช้

เขียนรายงานสะท้อนคิด บอกเล่าเหตุการณ์ ความรู้สึก สิ่งที่ได้เรียนรู้ ในมุมมองของนักศึกษา ตามกรอบ 7 ขั้นตอน สัปดาห์ละ 1 ครั้ง ส่งภายในวันที่ 3 ของการฝึกปฏิบัติการ  ในแต่ละสัปดาห์

4. ผลประเมิน

-นักศึกษาบางส่วน ที่เขียนแสดงถึงความรู้สึกแท้จริงของตน ส่วนใหญ่ แสดงความเห็นถึงความไม่พร้อมของตนเองด้านความรู้ ความมั่นใจ ทำให้ได้ทราบถึง ความคาดหวังของนักศึกษาในการขึ้นฝึกปฏิบัติ  “อยากได้เคสทำคลอด” , ความภูมิใจในตัวเองของนักศึกษา “ทำคลอดมารดาทารกปลอดภัย” , พัฒนาการการเรียนรู้  “ทำให้เข้าใจสิ่งที่เรียนมา”, ปัญหาของนักศึกษาในการขึ้นฝึกปฏิบัติ  “ขาดความมั่นใจ…”

-มีส่วนน้อย ที่เขียนแสดงความรู้สึกของตนตามที่เป็นจริง แสดงถึงด้านคุณธรรม จริยธรรม, การทำงานร่วมกัน ที่พบคือ ความคิดแวปแรกที่ไม่ดีต่อพฤติกรรมของผู้รับบริการ,  ความรู้สึกต่อเพื่อนที่เอาเปรียบในการเก็บประสบการณ์และการทำงานร่วมกัน กรณีดังกล่าว จะมีการเชื่อมโยงไปสู่การไตร่ตรอง วิเคราะห์ เหตุผล ความเหมาะสมของการคิดด้านคุณธรรม จริยธรรม และลงข้อสรุปในสิ่งที่พึงกระทำตามบทบาทวิชาชีพ

ปัญหาที่พบ

1. ส่วนใหญ่เขียนลักษณะบรรยายลำดับเหตุการณ์ที่เกิด ไม่แสดงความรู้สึกหรือกระบวนการเรียนรู้ของนักศึกษาต่อสิ่งที่เกิดขึ้น ไม่ได้เชื่อมโยงไปสู่ความรู้หรือประสบการณ์เดิม
2. บางคนเขียนสั้น มีแต่หัวข้อ ไม่มีรายละเอียด
3. ส่งรายงานสะท้อนคิดช้า (วันสุดท้ายของการฝึก) อาจลืมความรู้สึกแท้จริงต่อเหตุการณ์ ทำให้ Feedback ขณะฝึกไม่ทัน

ปรับเพิ่มวิธีการ

1. สอดแทรกกระตุ้นทักษะสะท้อนคิด ในกิจกรรมสนทนากลุ่มย่อยตามโอกาส โดย ให้นักศึกษาบอกเล่าสถานการณ์ ความรู้สึก
2. ให้นักศึกษาเขียน Mind Map สรุปการเรียนรู้หลังสนทนากลุ่มย่อย เช่น การช่วยคลอดด้วยสูติศาสตร์หัตถการ

5. ข้อเสนอแนะ

1. แจ้งนักศึกษาให้ทราบเกี่ยวกับ การเขียนรายงานสะท้อนคิด ในประเด็นดังนี้

-เขียนแนวไหน/อะไร , เขียนยาวแค่ไหน (1-3 หน้า) -ส่งเมื่อไร

ใช้การ สนทนากลุ่มอย่างมีโครงสร้าง กระตุ้นการพัฒนานักศึกษาให้เกิดพฤติกรรมสะท้อนคิด

6.5   การเรียนรู้และการนำความรู้ไปใช้ประโยชน์ภายในหน่วยงาน

1. นำแนวปฏิบัติการจัดการเรียนการสอนแบบสะท้อนคิดไปประยุกต์ใช้ในการเขียน Reflective journal writing ในรายวิชาภาคทฤษฎี

2. นำแนวปฏิบัติการจัดการเรียนการสอนแบบสะท้อนคิดไปประยุกต์ใช้ในการเขียน Reflective journal writing ในรายวิชาภาคปฏิบัติ

3. นำแนวปฏิบัติการจัดการเรียนการสอนแบบสะท้อนคิดไปใช้ในการจัดการเรียนการสอนรายวิชาการพัฒนาการคิดอย่างเป็นระบบทั้งภาคทฤษฎีและภาคทดลองและรายวิชาภาคปฏิบัติ

6.6 การเรียนรู้และการนำความรู้ไปใช้ประโยชน์ภายนอกหน่วยงาน

.-

6.7 สรุป

การเอาไปใช้มี 3 ประเด็นคือ

1.       Transformative learning :reflective thinking

2.       Deep Listening การฟัง มีหลากหลายระดับ ฝึกให้ผู้เรียน เป็นผู้ฟังที่ดี

3.       สุนทรียสนทนา  ฟังโดยไม่ตัดสิน

4.       Power Question  เครื่องมือที่จะทำกลุ่มให้กับผู้เรียน มีทักษะ Soft skill ได้  คำถามที่ย้อนกลับไปให้ได้ว่าจะทำอะไร การทำกลุ่มสะท้อน ต้องมีประเด็นที่ชูขึ้นมาเพราะถ้าเจอสถานการณ์ก็จะได้ช่วยกัน สะท้อนคิดได้จริง

7. อธิบายกระบวนการ/ขั้นตอนการดำเนินการวิธีการ/นวัตกรรมที่เป็นแนวทางปฏิบัติที่ดี/ที่เป็นเลิศ (เขียน Flow แผนภูมิของระบบ โดยใช้ System approach ประกอบด้วย Input Process Output Feedback ซึ่งควบคุมโดยวงจรคุณภาพ)

ดังนั้นการที่จะ reflection ได้ดีควรมีการเตรียมและมีการใช้กลยุทธ์ ดังต่อไปนี้

สรุปขั้นตอนการจัดการเรียนรู้แบบสะท้อนคิด

8.อธิบายคลังความรู้ที่ได้ดำเนินการ (เช่น คู่มือ/โมเดล เป็นต้น)

9. ผลการดำเนินการตามตัวชี้วัด/ผลสัมฤทธิ์/ประโยชน์ที่ได้รับ (ผลผลิต ผลลัพธ์ ผลกระทบ)

ผลลัพธ์ทักษะทางปัญญาเพิ่มขึ้นจากปีการศึกษา 2562 จากเดิม LO 3.1 mean= 3.13 (SD= 0.67), X= 3.34 (SD=.20)

3.1 สามารถสืบค้นข้อมูลจากแหล่งข้อมูลที่หลากหลาย วิเคราะห์ และเลือกใช้ข้อมูลในการอ้างอิงเพื่อพัฒนาความรู้และแก้ไขปัญหาอย่างสร้างสรรค์ LO 3.1 mean= 3.34 (SD=.20)

3.2 สามารถคิดอย่างเป็นระบบ คิดสร้างสรรค์ คิดอย่างมีวิจารณญาณ เพื่อหาแนวทางใหม่ในการแก้ไขปัญหาการปฏิบัติงานและบอกถึงผลกระทบจากการแก้ไขปัญหาได้ LO 3.2 mean= 3.51 (SD=0.14)

10. ปัจจัยความสำเร็จ (สิ่งที่ช่วยให้งานประสบความสำเร็จ)

1.       ความร่วมมือกัน ความสามัคคี และการทำงานเป็นทีมของผู้เรียน

2.       การได้รับการสนับสนุนและส่งเสริมจากอาจารย์ผู้รับผิดชอบรายวิชา อาจารย์ผู้ร่วมสอนผู้เรียนที่คอยให้คำแนะนำคอยชี้แนะ

3.       ผู้เรียนมีส่วนช่วยกันในการเสนอคิดริเริ่มสร้างสรรค์แลกเปลี่ยนเรียนรู้

4.       การปรับตัวของผู้เรียนและอาจารย์ผู้สอน

5.       ความสำคัญของลักษณะรายละเอียดของกิจกรรมที่ดำเนินการ

6.       ความตั้งใจและมุ่งมั่นของผู้สอนและความตั้งใจและมุ่งมั่นของผู้เรียน

7.       เป้าหมายในการทำงานทั้งผู้สอนและผู้เรียน

8.       จำนวนผู้เข้าร่วม และความร่วมมือของผู้สอนและผู้เรียนที่เข้าร่วม

9.       การทบทวนกิจกรรมที่ให้ความรู้แก่ผู้เรียน

11. บทเรียนที่ได้รับ (การผลิตและนำผลงานไปใช้ ข้อสังเกต/ข้อเสนอแนะ/ข้อควรระวังในการนำผลงานไปประยุกต์ใช้ แนวทางการพัฒนาเพิ่มเติมให้ประสบความสำเร็จมากขึ้น)

1.       ฝึกการฟังอย่างลึกซึ้ง (Deep Listening) เพื่อให้ผู้เรียนที่มีหลากหลายและแต่ละระดับความแตกต่างกันระหว่างบุคคล เพื่อให้เกิดกระบวนการคิดที่ได้จากการเป็นผู้ฟังที่ดี

2.       สุนทรียสนทนา  ฟังโดยไม่ตัดสิน

3.       การใช้พลังคำถาม (Power Question)  ที่เป็นเครื่องมือจะทำให้กลุ่มผู้เรียน สามารถมีทักษะด้านความคิดอย่างละเอียดรอบคลอบ(Soft skill) และมีความคิดอย่างเป็นเหตุเป็นผลได้

12. การเผยแพร่ (ร่องรอยหลักฐานการเผยแพร่ที่มีการนำไปใช้ ผลงานที่ได้รับการยอมรับ)

-