การจัดการองค์ความรู้

บทสรุป ความรู้ที่ได้รับจากการบริการวิชาการและแนวปฏิบัติที่ดีสำหรับการบูรณาการการจัดการเรียนการสอนกับการส่งเสริมสุขภาพ

?????????????? ความรู้ที่ได้รับจากโครงการการบูรณาการการเรียนการสอนวิชาปฏิบัติหลักการและเทคนิคทางการ พยาบาลกับการบริการวิชาการและการวิจัย เรื่อง สุขอนามัยดี ชื่นชีวีผู้สูงวัย วันที่ 13 ธันวาคม 2556 และ วันที่ 13 กุมภาพันธ์ 2557 ณ โรงเรียนวัดนาทะเล โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลบ้านคุ้มและวัดดอนไชย ?ตำบลชัยจุมพล ?อำเภอลับแล จังหวัดอุตรดิตถ์ นักศึกษามีการบริการวิชาการ ๒ กลุ่ม กลุ่มที่ 1ให้บริการวิชาการวันที่ 13 ธันวาคม 2556 จำนวน 51 คน กลุ่มที่ 2ให้บริการวิชาการวันที่ 13 กุมภาพันธ์ 2557 โดยให้บริการวิชาการแก่วัยเด็กและวัยผู้สูงอายุ เรื่องที่ให้บริการวิชาการเป็นเรื่องการส่งเสริมสุขภาพสุขวิทยาส่วนบุคคล ได้แก่ การล้างมือ การแปรงฟันและการส่งเสริมสุขภาพของผู้สูงอายุ ความรู้ที่ได้รับจากการไปบริการวิชาการสำหรับอาจารย์ภาควิชาพื้นฐานการพยาบาล สรุปได้เป็น?3 ด้าน ดังนี้

1. ด้านการจัดการเรียนการสอน
2. ด้านการส่งเสริมสุขภาพ
3. ด้านการจัดการเรียนการสอน

1. ด้านการจัดการเรียนการสอน

1.1 ด้านการจัดการเรียนการสอนของนักศึกษา ความรู้ที่ได้รับจากการไปบริการวิชาการ คือ

การได้ศึกษาเรียนรู้กระบวนการทำงานเป็นทีม และการแก้ไขปัญหาเฉพาะหน้าของนักศึกษาในการนำความรู้รายวิชาปฏิบัติหลักการและเทคนิคการพยาบาลไปใช้ เช่น พัฒนาการของนักศึกษาในการนำข้อมูลการดูแลสุขวิทยาส่วนบุคคลจากที่เคยให้แก่ผู้รับบริการที่เจ็บป่วยวัยผู้ใหญ่และวัยผู้สูงอายุบนหอผู้ป่วย มาใช้บริการส่งเสริมสุขภาพแก่วัยเด็กและวัยผู้สูงอายุในชุมชน ?ซึ่งมีพฤติกรรมที่การเรียนรู้ที่แตกต่างจากวัยผู้ใหญ่และผู้สูงอายุที่อยู่บนหอผู้ป่วย ปกตินักศึกษาจะมีประสบการณ์ในการให้บริการสุขภาพหรือปฏิบัติการพยาบาลกับผู้ป่วยวัยผู้ใหญ่และผู้สูงอายุ แต่การบริการวิชาการได้มีการเพิ่มกลุ่มเป้าหมายในการให้บริการวิชาการเป็นกลุ่มวัยเด็กและวัยผู้สูงอายุที่อยู่ในชุมชน ซึ่งอาจมีการเจ็บป่วยด้วยโรคประจำตัวแต่ไม่ได้เข้ารับการรักษาโดยการนอนโรงพยาบาล การเพิ่มพูนประสบการณ์นอกเหนือจากการฝึกบนหอผู้ป่วย ทำให้นักศึกษาต้องมีการปรับตัว มีการคิดริเริ่มสร้างสรรค์ที่จะทำให้นักศึกษามีวิธีการถ่ายถอดความรู้แก่เด็กวัยเรียนมากขึ้น ?การสังเกตพฤติกรรมของนักศึกษาสามารถทำให้อาจารย์ได้แนวคิดในการนำมาสอนนักเรียนภาคทฤษฎีและภาคปฏิบัติในปีการศึกษาต่อๆไป ซึ่งอาจารย์ในภาควิชาเห็นว่า การออกแบบโดยการบูรณาการบริการวิชาการกับการเรียนการสอนครั้งนี้บรรลุตามลักษณะการเรียนรู้และวัตถุประสงค์ของรายวิชา คือการดูแลภาวะสุขภาพของบุคคลทุกช่วงวัย?

๑.๒ ด้านการจัดการเรียนการสอนของอาจารย์? การออกแบบการเรียนการสอนโดยการบูร-

ณาการวิชาการ ทำให้ได้แนวคิดว่า ควรมีการส่งเสริมให้นักศึกษาได้นำความรู้ที่ได้เรียนมาทั้งหมด ทั้งภาคทฤษฎีและภาคปฏิบัติมาประยุกต์ใช้ในสถานการณ์ที่แตกต่างจากที่นักศึกษาเคยได้รับ ?อาจทำให้นักศึกษาสามารถเกิดการเรียนรู้ที่ดียิ่งขึ้นได้? แนวคิดการจัดการเรียนการสอนโดยให้นักศึกษามีการสร้างสรรค์ประยุกต์ความรู้ สร้างสื่อการเรียนรู้เพื่อส่งเสริมสุขภาพเด็กวัยเรียนจะทำให้นักศึกษามีการวางแผน ?การสร้างระบบการทำงานเป็นทีม (ดวงดาว เทพทองคำ, วิภาวรรณ นวลทอง, สุปราณี หมื่นยา, พิศิษฐ์ พวงนาคและนภดล เลือดนักรบ. (2556). การส่งเสริมสุขภาพเด็กวัยเรียนโดยนักศึกษาพยาบาลศาสตร์ ชั้นปีที่ 2 บนพื้นฐานการเรียนรู้แบบสร้างสรรค์ด้วยปัญญา. รายงานการวิจัยฉบับสมบูรณ์ภาควิชาพื้นฐานการพยาบาลและพัฒนาวิชาชีพ วิทยาลัยพยาบาลบรมราชชนนี อุตรดิตถ์.) การวางเป้าหมายในสิ่งที่จะทำ ขั้นตอนการทำงาน การสรุปผลงาน การทดลองนำมาใช้ก่อนการไปให้บริการวิชาการจริง ?ซึ่งควรจะมีการทดสอบกระบวนการดังกล่าวเป็นการศึกษาวิจัยโดยมีกรอบแนวคิดทฤษฎีรองรับ การศึกษาดังกล่าวจะสามารถตรวจสอบได้ว่านักศึกษาเกิดการเรียนรู้ในกระบวนการคิดสร้างสรรค์ชิ้นงาน หรือรูปแบบการบริการวิชาการด้านส่งเสริมสุขภาพแก่กลุ่มคนแต่ละช่วงวัยต่อไป

ความรู้ที่ได้จากการบริการวิชาการนำมาลำดับขั้นตอนเพื่อการวางแผนในการสอนนักศึกษาต่อไป ดังนี้

๑) การออกแบบโดยการบูรณาการ การเรียนการสอนกับการบริการวิชาการ ควรมีการให้นักศึกษาสร้างชิ้นงาน นำนวัตกรรมมาใช้หรือออกแบบนวัตกรรมที่ส่งเสริมการเรียนรู้ในวัตถุประสงค์การเรียนรู้ที่ต้องการเพื่อให้เกิดการเรียนรู้และการพัฒนา

๒) วัตถุประสงค์การเรียนรู้รายวิชาหรือหัวข้อเรื่องในการบริการวิชาการที่มีการบูรณาการควรมีความ

สอดคล้องกับความต้องการของชุมชนหรือความต้องการของหน่วยงาน/องค์กร ที่จะไปบริการวิชาการ การดำเนินการจึงมีการสำรวจความต้องการหัวข้อเรื่องที่จะมีการบริการวิชาการกับครูโรงเรียนวัดนาทะเลและการบริการวิชาการสำหรับวัยผู้สูงอายุในเขตพื้นที่โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลบ้านคุ้ม ต.ชัยจุมพล อ.ลับแล

จ.อุตรดิตถ์ ด้วย

????????? ๓) ประเด็นการเรียนรู้ในการกำหนดให้นักศึกษา ควรมีการเปิดโอกาสให้นักศึกษาได้มีส่วนร่วมในการเลือกในหัวข้อที่ตนเองสนใจ โดยอาจารย์กำหนดแนวคิดไว้กว้างๆ เพราะความสนใจจะเป็นแรงจูงใจเบื้องต้นในการเรียนรู้

????????? ๔) เมื่อนักศึกษาเลือกประเด็นหรือหัวข้อเรื่องที่ตนเองมีความสนใจแล้ว แนะแนวทางให้นักศึกษาได้มีการทบทวนความรู้ในประสบการณ์การเรียนรู้ของตนเองที่ผ่านมา สร้างสรรค์สื่อการสอนหรือการบริการวิชาการออกมาเป็นชิ้นงานเพื่อให้เหมาะสมกับกลุ่มเป้าหมายในการไปให้บริการวิชาการ

????????? ๕)? เป็นที่ปรึกษาให้นักศึกษา ให้ข้อมูลที่จำเป็นแก่นักศึกษาในการแสวงหา/ทางเลือก ด้วยกระตุ้นให้นักศึกษาคิด วิเคราะห์และนำมาไตร่ตรองอย่างเป็นระบบ ช่วยนักศึกษาประเมินผลงานของนักศึกษาที่ผ่านการสร้างสรรค์มาแล้ว ก่อนการนำไปใช้ ตอบคำถามนักศึกษา ให้ข้อมูลเพื่อคลี่คลายปัญหา เสริมสร้างความมั่นใจให้แก่นักศึกษาก่อนนำไปใช้ในสถานการณ์จริง (ตามสรุปแนวทางการจัดการเรียนการสอนฯแนบท้าย)

? 2. ด้านการส่งเสริมสุขภาพ ผลจากการบูรณาการการจัดการเรียนการสอนกับการบริการวิชาการด้านการสร้างเสริมสุขภาพที่ม.4และม.5 ตำบลชัยจุมพล อำเภอลับแล จังหวัดอุตรดิตถ์ พบประเด็นความรู้ที่ได้จากการบริการวิชาการส่งเสริมสุขภาพช่วงวัยเด็กและวัยผู้สูงอายุ ดังนี้

?????????? 2.1 การบริการวิชาการวัยเด็ก มีแนวคิดในการส่งเสริมหลายๆด้าน? วัยเด็กเป็นวัยที่ต้องการ

การดูแลและการปรับตัวต่างๆ ซึ่งวัยเด็กก็สามารถแยกออกเป็นช่วงวัยต่างๆอีก ในการให้การส่งเสริมสุขภาพในช่วงวัยเด็กของโรงเรียนวัดนาทะเล ให้การส่งเสริมสุขภาพหัวข้อ คือ การล้างมือ การดูแลความสะอาดปากและฟัน จากทฤษฎีรายวิชาหลักการและเทคนิคทางการพยาบาล บทที่ 1 สุขวิทยาส่วนบุคคล และวิชาปฏิบัติรายวิชาปฏิบัติหลักการและเทคนิคทางการพยาบาล ให้การส่งเสริมทั้ง 2 เรื่อง การล้างมือ การดูแลความสะอาดปากและฟัน เนื่องจากเป็นการส่งเสริมสุขวิทยาเบื้องต้น หากขาดการดูแลจะส่งผลให้เกิดภาวการณ์เจ็บป่วยได้? การล้างมือ เป็นกิจกรรมที่ส่งเสริมให้วัยเด็กมีพฤติกรรมที่รักษาความสะอาด เข้าใจหลักในการล้างมือและสามารถปฏิบัติได้ถูกต้องซึ่งจะส่งผลให้ลดการเกิดเชื้อโรคและคาดว่าจะทำให้การเจ็บป่วยลดลง? การดูแลความสะอาดปากและฟัน เป็นการส่งเสริมการรักษาช่องปากเพื่อป้องกันการแพร่กระจายของเชื้อโรค? ป้องกันฟันผุ? เนื่องจากฟันเป็นอวัยวะที่สำคัญในการช่วยเคี้ยวอาหารก่อนการกลืน และการสุขภาพของช่องปากดีก็ยังบ่งบอกถึงพฤติกรรมส่งเสริมสุขภาพของบุคคลด้วย

??????????2.2?? การบริการวิชาการวัยผู้สูงอายุ เป็นวัยที่มีการเสื่อมของโครงสร้างร่างกายและสภาพ

จิตใจตามระยะเวลาในการใช้งานตลอดชีวิต ส่งผลให้ผู้สูงอายุมีการเกิดโรคต่างๆได้ง่ายขึ้น ทั้งโรคที่เกิดแบบเฉียบพลันและโรคเรื้อรังต่างๆ อนาคตต่อไปของประเทศไทยสังคมผู้สูงอายุจะมีขนาดขยายมากยิ่งขึ้น ดังนั้น การส่งเสริมสุขภาพของวัยผู้สูงอายุจึงเป็นสิ่งสำคัญอย่างยิ่งเพื่อเป็นการป้องกันเบื้องต้นก่อน จากการศึกษาสถิติของโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลบ้านคุ้ม ตำบลชัยจุมพล อำเภอลับแล จังหวัดอุตรดิตถ์ พ.ศ. 2556 จำนวนผู้สูงอายุทั้งหมด? 250 คน ผู้สูงอายุเจ็บป่วยด้วยโรคเรื้อรัง ได้แก่ โรคความดันโลหิตสูง และเบาหวาน จำนวน 82 คน คิดเป็นร้อยละ 15.38 ซึ่งนับว่าเป็นสัดส่วนที่ค่อนข้างสูงที่ทีมสุขภาพต้องให้การดูแล การส่งเสริมสุขภาพในผู้สูงอายุที่ให้บริการวิชาการคือ (๑)การล้างมือ เป็นการส่งเสริมความสะอาดเบื้องต้นเพื่อป้องกันและการแพร่กระจายของเชื้อโรค? (๒)การดูแลความสะอาดปากและฟันเป็นการส่งเสริมสุขอนามัยในช่องปากทำให้วัยผู้สูงอายุมีสุขภาพปากและฟันที่สะอาดลดการติดเชื้อในช่องปากด้วย (๓)การส่งเสริมสุขภาพเรื่องโรคเรื้อรัง คือ โรคความดันโลหิตสูงและโรคเบาหวาน โดยการให้สุขศึกษาแก่วัยผู้สูงอายุ เปิดโอกาสให้ซักถามและแจกเอกสารความรู้เพิ่มเติมแก่วัยผู้สูงอายุ?

????????? ????????? การให้บริการวิชาการวัยเด็กและวัยผู้ใหญ่ เกิดจากการนำความรู้จากทฤษฎีและความรู้จากภาคปฏิบัติในการฝึก ๒ แผนก คือแผนกอายุรกรรมและแผนกศัลยกรรมมาผนวกความรู้และนำมาให้บริการวิชากรแก่วัยเด็กและวัยผู้ใหญ่ เพื่อให้นักศึกษาเกิดกระบวนการเรียนรู้จากการใช้ทฤษฎีและการปฏิบัติมารวมเป็นความรู้ที่จะส่งเสริมสุขภาพวัยเด็กและวัยผู้ใหญ่ ที่สามารถสื่อสารและเล็งเห็นความสำคัญให้วัยเด็กและวัยผู้ใหญ่นำไปปฏิบัติได้จริง

?????????????????? การบริการวิชาการด้านการส่งเสริมสุขภาพวัยเด็กและวัยผู้ใหญ่ ณ โรงเรียนวัดนาทะเลโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลบ้านคุ้มและวัดดอนไชย ?ตำบลชัยจุมพล ?อำเภอลับแล จังหวัดอุตรดิตถ์ ทำให้วัยเด็กเกิดความรู้ความเข้าใจในการส่งเสริมสุขภาพ โดยการล้างมือ การทำความสะอาดปากและฟัน สามารถบอกถึงผลดีและผลกระทบหรือผลเสียที่อาจเกิดขึ้นได้หากไม่ปฏิบัติตาม วัยผู้สูงอายุสามารถบอกหลักการปฏิบัติการล้างมือ การทำความสะอาดปากและฟันได้ ทราบการส่งเสริมสุขภาพเพื่อลดหรือป้องกันการเกิดโรคเรื้อรัง เช่น โรคความดันโลหิตสูงและโรคเบาหวานได้ เจ้าหน้าที่โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลบ้านคุ้มและรงเรียนวัดนาทะเล ทราบเกี่ยวกับข้อมูลสุขภาพของวัยเด็กและวัยผู้สูงอายุ สามารถนำข้อมมูลไปจักกิจกรรมที่ส่งเสริมสุขภาพได้ต่อไป อาจารย์และนักศึกษาได้ความรู้จากการบริการวิชาการ โดยแนวคิดความรู้ที่ได้รับของนักศึกษาจะปรากฏในแบบบันทึกสิ่งที่นักศึกษาได้รับ ซึ่งกระบวนการการจัดการเรียนการสอนโดยการบูรการกับบริการวิชาการนี้ คณาจารย์ในภาควิชาเห็นว่าควรนำไปเป็นข้อมูลในการวิจัยต่อไป

แนวปฏิบัติที่ดีในการบูรณาการการจัดการเรียนการสอนกับการส่งเสริมสุขภาพ

1. มีการวางแผนการปฏิบัติงานที่ชัดเจน ครอบคลุมตามวัตถุประสงค์ของการดำเนินการและมีการ

เตรียมการล่วงหน้าที่ทันเวลา

1.1?? การประชุมเพื่อสรุปแนวคิด (concept) ในการบูรณาการระหว่างอาจารย์ผู้สอน

1.2?? การกำหนดเป็นแผนปฏิบัติราชการของภาควิชาฯ และของวิทยาลัยฯ

1.3?? การประชุมวางแผนการดำเนินโครงการตามแผนที่กำหนด เพื่อ ออกแบบการบูรณาการส่งเสริมสุขภาพให้เหมาะสมกับกลุ่มคน ช่วงวัย ตลอดจนการวางแผนคิดค้น สร้างนวัตกรรมที่เกี่ยวข้องกับการเรียนรู้เพื่อให้นักศึกษาเกิดความสร้างสรรค์ทางปัญญา โดยอาจารย์นำผลการวิจัยที่เกี่ยวข้องมาใช้ในการจัดการเรียนการสอน ประเมินผลการเรียนการสอนโดยการทำวิจัยครั้งต่อไปเกิดเป็นวงจรเพื่อพัฒนาการเรียนรู้

1. การดำเนินการตามแผนที่กำหนด โดยความร่วมมือกับหน่วยงาน องค์กรที่เกี่ยวข้องภายนอก

2.1 ประสานงานเพื่อความเข้าใจในการบูรณาการด้านการส่งเสริมสุขภาพในชุมชน ระหว่างหน่วยงาน หรือ องค์กรที่เกี่ยวข้อง ได้แก่ วัด โรงเรียน โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบล ผู้นำชุมชน อาสาสมัครชุมชน

1. มีการประเมินผลการดำเนินงานและวางแผนในการดำเนินการครั้งต่อไปเพื่อให้เป็นวงจรคุณภาพและ

เพื่อความยั่งยืนด้านการส่งเสริมสุขภาพ จากการบูรณาการครั้งนี้ ได้ยกตัวอย่างการประเมินผลการดำเนินการดังนี้

ผลกระทบเมื้อสิ้นสุดการดำเนินงาน

๑.????? กลุ่มเป้าหมาย (เด็กวัยเรียนและครู)

-????????? พึงพอใจในการจัดกิจกรรมบริการวิชาการเกี่ยวกับการดูแลและส่งเสริมสุขภาพเด็กวัยเรียนโดยกิจกรรมมีการดำเนินการแบบต่อเนื่องเป็นเวลา ๓ ปี

-????????? นักเรียนมีความรู้ความเข้าใจในการดูแลสุขวิทยาส่วนบุคคลของตนเองมากยิ่งขึ้น

-????????? ครูมีความเข้าใจในการส่งเสริมสุขภาพและการดูแลสุขวิทยาที่เหมาะสมสำหรับเด็กวัยเรียน

-????????? รู้สึกมีคุณค่าในตนเองที่ได้มีส่วนร่วมในการพัฒนาและการส่งเสริมสุขภาพเด็กวัยเรียนให้ดีขึ้น

-????????? ครูได้รับแนวทางความรู้ในการส่งเสริมสุขภาพเด็กวัยเรียน

-????????? การจัดกิจกรรมของวิทยาลัยฯส่งผลให้โรงเรียนเทศบาลหัวดงได้รับรางวัลเด็กสุขภาพฟันดีระดับอำเภอจากการประกวดสุขภาพดี สร้างความภาคภูมิใจให้กับบุคลากรภายในโรงเรียน

๒.????? กลุ่มนักศึกษาพยาบาลศาสตร์

-????????? พึงพอใจในกิจกรรมบริการวิชาการและเกิดทักษะในกระบวนการดูแลสุขวิทยาส่วนบุคคลในการส่งเสริมสุขภาพเด็กวัยเรียน

-????????? มีความมั่นใจในการดูแลและส่งเสริมสุขวิทยาส่วนบุคคลให้แก่ผู้อื่นมากยิ่งขึ้น จากการได้รับประสบการณ์จริง

-????????? มีทัศนคติที่ดีต่อการทำงานในการให้บริการแก่ชุมชนและสามารถร่วมงานกับเครือข่ายภายนอกได้อย่างมีประสิทธิภาพ

-????????? ได้รับประสบการณ์จริงในการให้บริการวิชาการทำให้นักศึกษาพยาบาลศาสตร์ชั้นปีที่ ๒ มีการพัฒนาทางด้านความคิด การทำงานเป็นทีมและการแก้ไขปัญหาเฉพาะหน้าได้

?3.????? กลุ่มอาจารย์

? -??พึงพอใจในการจัดกิจกรรมบริการวิชาการที่ได้จัดและเกิดทักษะในกระบวนการดูแลสุขวิทยาส่วนบุคคลในการส่งเสริมสุขภาพเด็กวัยเรียนที่เกิดจากการเรียนรู้กับนักศึกษา

? -??มีเครือข่ายในการดูแลและส่งเสริมสุขวิทยาส่วนบุคคลมากยิ่งขึ้น

??-??เกิดการพัฒนาทักษะและความเชี่ยวชาญการทำงานจากประสบการณ์ที่ได้รับจริงของการบริการวิชาการร่วมกับภาคีเครือข่ายมากยิ่งขึ้น

?-? ได้ประเด็นความรู้ในการบริการวิชาการการส่งเสริมสุขภาพเด็กวัยเรียนมาพัฒนาการจัดการเรียนการสอนในชั้นเรียนให้กับนักศึกษาและยังเป็นแนวทางการพัฒนาการจัดการบริการวิชาการในครั้งต่อไป

แนวทางการนำไปใช้จากการบูรณาการ

? ๑.??การให้บริการวิชาการสามารถทำได้กับบุคคลทุกช่วงวัย ทุกเวลาและทุกสถานที่

? ๒.??การส่งเสริมสุขภาพเด็กวัยเรียนควรมีการจัดกิจกรรมที่ดึงความสนใจเด็กวัยนี้เนื่องจากเด็กวัยนี้มีความสนใจใฝ่รู้มาก

? ๓.?ควรนำผลการจัดกิจกรรมไปเผยแพร่ที่อื่นเพื่อให้เกิดการเรียนรู้ที่ส่งเสริมให้ปฏิบัติเช่นกัน

? ๔.?นำประสบการณ์ที่ได้รับไปเผยแพร่เพื่อให้ผู้อื่นรับทราบและปฏิบัติตามจนเกิดเป็นความเคยชิน

? ๕.?ปฏิบัติทุกครั้งตามความเหมาะสมเพื่อให้มีประสิทธิภาพและประโยชน์สูงสุดต่อไป

??????????????????????????????????????????????????????????????????????????? ?ภาควิชาพื้นฐานการพยาบาล

???????????????????????????????????????????????????????????????????????? วันที่??12 พฤษภาคม 2557