การจัดการองค์ความรู้

รายงานการประชุมภาควิชาการพยาบาลเด็ก ผู้ใหญ่ และผู้สูงอายุ

ครั้งที่ 2/2558 วันที่ 21 มกราคม พ.ศ. 2558

ณ ห้องประชุม 114

วิทยาลัยพยาบาลบรมราชชนนี อุตรดิตถ์

รายนามผู้เข้าร่วมการแลกเปลี่ยนเรียนรู้

1. นางมณฑา? ??????????? อุดมเลิศ????????? พยาบาลวิชาชีพชำนาญการ??????? ประธาน

2. นางอนัญญา??????????? คูอาริยะกุล?????? พยาบาลวิชาชีพชำนาญการพิเศษ

3. นางสาวนัยนา????????? อินธิโชติ????????? พยาบาลวิชาชีพชำนาญการพิเศษ

4. นางสาวเสาวลักษณ์??? เนตรชัง?????????? พยาบาลวิชาชีพชำนาญการพิเศษ

5. นายไพทูรย์???????????? มาผิว???????????? พยาบาลวิชาชีพชำนาญการพิเศษ

6. นางวาสนา????????????? ครุฑเมือง???????? พยาบาลวิชาชีพชำนาญการพิเศษ

7. นางจุฬาวรี???????????? ชัยวงค์นาคพันธ์? พยาบาลวิชาชีพชำนาญการ

8. นางสาวศิริกาญจน์???? จินาวิน?????????? พยาบาลวิชาชีพชำนาญการ

9. นางฆนรส?????????????? อภิญญาลังกร??? พยาบาลวิชาชีพชำนาญการ

10. นางสาวนัยนา???????? แก้วคง??????????? พยาบาลวิชาชีพชำนาญการพิเศษ

11. นางอรุณรัตน์????????? พรมมา?????????? พยาบาลวิชาชีพปฏิบัติการ

12. นายภราดร??????????? ล้อธรรมมา?????? พยาบาลวิชาชีพปฏิบัติการ

13. นายสืบตระกูล ?????? ตันตลานุกุล????? พยาบาลวิชาชีพชำนาญการ??????? เลขานุการ

รายนามผู้ไม่เข้าร่วมประชุม

1. นางศศิธร?????????????? ชิดนายี?????????? พยาบาลวิชาชีพชำนาญการพิเศษ ลาป่วย

2. นางสาววราภรณ์?????? ยศทวี???????????? พยาบาลวิชาชีพชำนาญการพิเศษ ไปราชการ

3. นางจิราพร????????????? ศรีพลากิจ ?????? พยาบาลวิชาชีพ? ????????????????? ลาคลอด

ผู้เข้าร่วมประชุมคิดเป็น ร้อยละ 81.25

เปิดการประชุมเวลา 13.30 น.

ประธานการประชุม นางมณฑา??????? อุดมเลิศ????????? หัวหน้าภาควิชาการพยาบาลเด็ก ผู้ใหญ่

และผู้สูงอายุ

ระเบียบวาระที่ 1 ?? เรื่องแจ้งเพื่อทราบ???? โดยประธาน

1. ประเด็นความรู้และเป้าหมายของการจัดการความรู้

วิทยาลัยฯ กำหนดให้แต่ละภาควิชาดำเนินการจัดการความรู้เกี่ยวกับการดำเนินงานตามพันธกิจด้านการผลิตบัณฑิต ประจำปีการศึกษา 2557 โดยกำหนดประเด็นความรู้และเป้าหมาย??????????????????? การจัดการความรู้ คือ การจัดการเรียนการสอนแบบ Active Learning สำหรับอาจารย์พยาบาลเพื่อให้ได้มา

ซึ่งแนวปฏิบัติที่ดีเพื่อนำไปประยุกต์ใช้ในการพัฒนาสมรรถนะที่พึงประสงค์แก่นักศึกษาพยาบาลศาสตร์ ซึ่งมติที่ประชุมกรรมการบริหารครั้งที่ 7/2557 วันที่? 30 กันยายน 2557 ได้มอบหมายการดำเนินการดังนี้ ภาควิชาพื้นฐานการพยาบาลและพัฒนาวิชาชีพใช้วิธี Humanistic care ภาควิชาการพยาบาลสูติศาสตร์ใช้วิธี Didactic? method ภาควิชาการพยาบาลอนามัยชุมชนและจิตเวชใช้วิธี Reflective? thinking และภาควิชาการพยาบาลเด็ก ผู้ใหญ่และผู้สูงอายุใช้วิธี Problem ? based Learning

2. ประเด็นความรู้และเป้าหมายของการจัดการความรู้ของภาควิชา

ภาควิชาการพยาบาลเด็ก ผู้ใหญ่และผู้สูงอายุ ได้รับมอบหมายให้ดำเนินการจัดการความรู้ โดยมีประเด็นคือ คือ การจัดการเรียนการสอนแบบ Active Learning แต่มุ่งเน้นเฉพาะเจาะจงไปที่กระบวนการเรียนรู้ โดยใช้ปัญหาเป็นหลัก (Problem ? based Learning [PBL]) สำหรับอาจารย์พยาบาลเพื่อให้ได้มาซึ่งแนวปฏิบัติที่ดีเพื่อนำไปประยุกต์ใช้ในการพัฒนาสมรรถนะที่พึงประสงค์แก่นักศึกษาพยาบาลศาสตร์ ดังนั้น ภาควิชาการพยาบาลเด็ก ผู้ใหญ่และผู้สูงอายุ กำหนดประเด็นการจัดการความรู้ของภาควิชา คือ การจัดการเรียนการสอนแบบ Active Learning โดยใช้กระบวนการการเรียนรู้โดยใช้ปัญหาเป็นหลัก (Problem ? based Learning [PBL]) ซึ่งจะขอความร่วมมือในการแลกเปลี่ยนเรียนรู้ร่วมกันเกี่ยวกับประสบการณ์ตามประเด็นดังกล่าว ในวาระต่อไป

มติที่ประชุม รับทราบ

ระเบียบวาระที่ 2 ?? รับรองรายงายการประชุม

- ไม่มี ?

ระเบียบวาระที่ 3 ?? เรื่องสืบเนื่อง

- ไม่มี ?

ระเบียบวาระที่ 4 ?? เรื่องแจ้งเพื่อทราบอื่นๆ

- ไม่มี ?

ระเบียบวาระที่ 5 ?? เรื่องเพื่อพิจารณา

- ไม่มี ?

ระเบียบวาระที่ 6 ?? เรื่องอื่นๆ

1. การจัดการความรู้ของภาควิชา

ประธานได้ดำเนินการขอความร่วมมือคณาจารย์ภาควิชาการพยาบาลเด็ก ผู้ใหญ่ และผู้สูงอายุ ได้ร่วมกันแบ่งปันและแลกเปลี่ยนเรียนรู้ จากประสบการณ์ ความรู้ และทักษะ เรื่อง ?การจัดการเรียนการสอนแบบ Active Learning โดยใช้กระบวนการการเรียนรู้โดยใช้ปัญหาเป็นหลัก (Problem ? based Learning [PBL])? เพื่อค้นหาแนวปฏิบัติที่ดีสู่การปฏิบัติและพัฒนานักศึกษาพยาบาลศาสตร์ โดยให้อาจารย์ของภาควิชาเล่าประสบการณ์ ทักษะ และความรู้ ตามประเด็นดังกล่าว ซึ่งประกอบด้วยความครบถ้วนของเนื้อหาผ่านแนวคำถาม ดังนี้

-? การเรียนรู้โดยใช้ปัญหาเป็นหลัก (Problem ? based Learning [PBL]) คือ อะไร และมีความสำคัญอย่างไร

- PBL มีขั้นตอน/กระบวนการเป็นอย่างไร/เคยทำมาเป็นอย่างไร

- มีอะไรหรือปัจจัยอะไรที่สำคัญบ้างที่เป็นตัวผลักดันหรือสนับสนุนให้การจัดการเรียนการสอนแบบ PBL ประสบความสำเร็จ/ล้มเหลว

จากกิจกรรมดังกล่าว อาจารย์ผู้เข้าร่วมได้แบ่งปันและแลกเปลี่ยนเรียนรู้จากประสบการณ์ ความรู้ และทักษะของตนเองอย่างกว้างขวาง สามารถถอดบทเรียน ดังนี้

1. ความหมาย

การเรียนรู้โดยใช้ปัญหาเป็นหลัก (Problem ? based Learning [PBL]) หมายถึง วิธีการเรียนการสอนที่ใช้ปัญหาหรือสถานการณ์เป็นจุดเริ่มต้นและกระตุ้นให้ผู้เรียนเกิดความต้องการใฝ่หาความรู้เพื่อแก้ปัญหา โดยเน้นให้ผู้เรียนเป็นผู้ตัดสินใจในสิ่งที่ต้องการแสวงหาและรู้จักการทำงานร่วมกัน???????????? เป็นทีมภายในกลุ่มผู้เรียน โดยผู้สอนมีส่วนร่วมเกี่ยวข้องน้อยที่สุด

2. ขั้นตอนการดำเนินการจัดการเรียนรู้แบบ PBL แบ่งออกเป็น 3 ระยะ ดังนี้

ระยะที่ 1 : เตรียมการ

ขั้นเตรียมการนี้ถือว่าเป็นระยะที่มีความสำคัญ ซึ่งการเตรียมการที่ดีจะช่วยให้การเรียนการสอนแบบ PBL ประสบความสำเร็จ บรรลุตามเป้าหมายและผลลัพธ์การเรียนรู้ที่ตั้งไว้????????????? โดยการเตรียมการที่ต้องกระทำ ได้แก่

1.? จัดทำคู่มือการเรียนการสอนแบบ PBL สำหรับครู/ผู้สอน/ผู้อำนวยความสะดวก (facilitator) และผู้เรียน ซึ่งคู่มือควรประกอบด้วย ขั้นตอนการเรียนรู้แบบ PBL โจทย์ปัญหา/สถานการณ์ (triggers)

2.? สร้างโจทย์ปัญหา/สถานการณ์ (triggers) โดย Triggers ที่ดีควรมีลักษณะ/คำนึงความครบถ้วน ดังต่อไปนี้

2.1? สร้างมาจากวัตถุประสงค์การเรียนรู้ (objective learning)? ที่จำเป็น หรือพิจารณาถึงความครอบคลุมของวัตถุประสงค์การเรียนรู้ สำหรับผู้เรียนของรายวิชานั้นๆ

2.2 ไม่เกินความสามารถด้านประสบการณ์ ความรู้ ทักษะ??????????????? ที่เป็นพื้นฐานเดิมของผู้เรียน

2.3? มีความคล้ายคลึงหรือเสมือนจริงตามสถานการณ์ที่ต้องการ

2.4 มีเนื้อหา/เหตุการณ์ที่น่าสนใจ หรือกระตุ้น ดึงดูด หรือรุกเร้า ความสนใจใฝ่รู้ใฝ่เรียน เช่น เป็นเหตุการณ์ที่กำลังได้รับความสนใจในปัจจุบัน เหตุการณ์ร่วมสมัย เป็นต้น

2.5 ควรมีคำถามกระตุ้น (trigger question) เพื่อช่วยให้ tutor ใช้ในการถามกระตุ้นนักศึกษาให้คิดไปตามแนวทางหรือการอภิปรายดำเนินไปสู่วัตถุประสงค์ของโจทย์ปัญหาที่กำหนดไว้

3.? เตรียมครู/ผู้สอน ดังนี้

3.1 สร้างความเข้าใจในขั้นตอน PBL และบทบาทของครูตามเจตนารมณ์ของการเรียนรู้แบบ PBL คือ ครูเป็นผู้อำนวยความสะดวกในการเรียนรู้แก่นักศึกษา (facilitator) ดังแนวคิดที่ว่า ?Teach less learn more?

3.2 ฝึกทักษะการตั้งคำถามเพื่อกระตุ้นให้ผู้เรียนได้คิดอย่างต่อเนื่อง? รอบคอบ ต่อยอด เป็นระบบ

3.3 มีสัดส่วนครูต่อนักศึกษาที่เหมาะสม คือ 1 : 5-12 คน ซึ่งเป็นสัดส่วนที่ไม่มากหรือน้อยเกินไป

4.? เตรียมผู้เรียน ดังนี้

4.1? วางแผนแบ่งกลุ่มผู้เรียนให้เหมาะสม

1) ได้สัดส่วนครูต่อนักศึกษาที่เหมาะสม คือ 1 : 5-12 ซึ่งเป็นสัดส่วนที่ไม่มากหรือน้อยเกินไป

2) คละเด็กเรียนเก่ง-ปานกลาง-อ่อน ให้อยู่ในกลุ่มเดียวกัน

4.2 ฝึกทักษะการอ่านและสรุปความจากเนื้อหาที่อ่าน

4.3? สร้างความเข้าใจในขั้นตอนและบทบาทของผู้เรียนตามกระบวนการเรียนรู้แบบ PBL

ระยะที่ 2 : การเรียนรู้โดยใช้ปัญหาเป็นหลัก (PBL)

ครู/ผู้สอนดำเนินการจัดการเรียนการสอนตามขั้นตอน PBL 3 ระยะ ??7 ขั้นตอน ดังนี้

ระยะที่ 1 : เปิดโจทย์ ประกอบด้วย ขั้นตอนที่ 1 ? 5 ของ PBL ดังนี้

Step 1 : Clarifying ?terms ?and concepts ผู้เรียนทั้งกลุ่มร่วมกันอ่านโจทย์หรือสถานการณ์ ทำความเข้าใจกับศัพท์และแนวคิดให้มีความเข้าใจที่ตรงกัน

Step 2 : Identify ?the ?problem ผู้เรียนระบุปัญหาของโจทย์หรือสถานการณ์

Step 3 : Analyse ?the ?problem ผู้เรียนวิเคราะห์สาเหตุของปัญหา ความเชื่อมโยงของปัญหา

Step 4 : Formulate ?hypotheses ผู้เรียนตั้งสมมติฐานที่เป็นสาเหตุของปัญหา และจัดลำดับความสำคัญ

Step 5 : Formulate ?learning objectives ผู้เรียนตั้งวัตถุประสงค์การเรียนรู้เพื่อนำมาใช้แก้ปัญหา

ระยะที่ 2 : ศึกษาหาความรู้ เป็นขั้นตอนที่ 6 ของ PBL คือ

Step 6 : Collect ?additional ?information ?outside ?the ?group ผู้เรียนรวบรวมข้อมูลนอกกลุ่ม โดยต่างคนต่างแยกย้ายกันศึกษาหาความรู้จากแหล่งวิทยาการต่างๆตามวัตถุประสงค์การเรียนรู้ที่ตั้งไว้

ระยะที่ 3 : ปิดโจทย์ปัญหา เป็นขั้นตอนที่ 7 ของ PBL คือ

Step 7: Synthesize and test the newly acquired and indentify information generalization and principles derived from studying this problem กลุ่มกลับมาพบกันใหม่ สังเคราะห์ข้อมูลที่ได้มาเพื่อพิสูจน์สมมติฐาน และสรุปเป็นหลักการสำหรับการนำไปใช้ต่อไปในอนาคต

ระยะที่ 3 : ประเมินผล ประกอบด้วย

1. ด้านผู้เรียน ประกอบด้วย การประเมินผลลัพธ์การเรียนรู้ (summative evaluation) ตามที่กำหนด เมื่อเสร็จสิ้นกระบวนการ และประเมินผลระหว่างการเรียนการสอนเพื่อวางแผนพัฒนาผู้เรียนอย่างต่อเนื่อง (formative evaluation) อันจะนำไปสู่การบรรลุผลลัพธ์การเรียนรู้ที่กำหนดไว้

2.? ด้านครู/ผู้สอน จะมุ่งเน้นการประเมินประสิทธิภาพและคุณภาพของครู/ผู้สอนในบทบาทที่เอื้อต่อการเรียนรู้ของผู้เรียน

3.? ด้านคู่มือการเรียนการสอนแบบ PBL

4.? โจทย์ปัญหา/สถานการณ์ (Triggers)

มติที่ประชุม รับรองการสรุปผลการถอดบทเรียน และให้นำไปเผยแพร่ที่ web blog KM ของวิทยาลัยพยาบาลบรมราชชนนี อุตรดิตถ์ www.unc.ac.th เพื่อการแลกเปลี่ยนเรียนรู้ในวงกว้างต่อไป

ปิดการประชุมเวลา 16.00 น.

ลงชื่อ……………………………………………….ผู้บันทึกรายงานการประชุม

(นายสืบตระกูล? ตันตลานุกุล)

พยาบาลวิชาชีพชำนาญการ

ลงชื่อ……………………………………………….ผู้บันทึกรายงานการประชุม

(นายไพทูรย์ มาผิว)

พยาบาลวิชาชีพชำนาญการพิเศษ

ลงชื่อ……………………………………………….ผู้ตรวจรายงานการประชุม

(นางมณฑา? อุดมเลิศ)

หัวหน้าภาควิชาการพยาบาลเด็ก ผู้ใหญ่ และผู้สูงอายุ

วันที่…………./…………………../…………….