การจัดการองค์ความรู้

?

สรุปการจัดการความรู้

แนวปฏิบัติที่ดี : การจัดการการเรียนการสอนแบบ Active Learning เพื่อการพัฒนาอัตลักษณ์บัณฑิต

การบริการสุขภาพด้วยหัวใจความเป็นมนุษย์? (Humanistic care)

โดย ภาควิชาพื้นฐานการพยาบาล

ขั้นตอนการดำเนินการ

1.ขั้นเตรียม

?????????? จากการประชุมการจัดการความรู้ในขั้นเตรียมการ อาจารย์ได้มีการศึกษาองค์ความรู้ที่เกี่ยวข้องกับการบริการสุขภาพด้วยหัวใจความเป็นมนุษย์? เพื่อการวางแผนการจัดการเรียนการสอนอย่างมีเป้าหมายสรุปได้ดังนี้นับตั้งแต่จัดการเรียนการสอนวิชาทางการพยาบาลที่มีการเน้นหรือการกล่าวถึง ?ความเอื้ออาทร? มากขึ้น ปี พ.ศ. 2550 เป็นต้นมา กระทรวงสาธารณสุขได้นำการบริการสุขภาพด้วยหัวใจความเป็นมนุษย์มาเป็นแนวคิดหลักในการบริการสุขภาพแก่ประชาชน และสถาบันพระบรมราชชนก ได้กำหนดให้ การบริการสุขภาพด้วยหัวใจความเป็นมนุษย์เป็นอัตลักษณ์ของบัณฑิต ของวิทยาลัยพยาบาลในสังกัดทั่วประเทศ? การเตรียมการของอาจารย์ภาควิชาพื้นฐานการพยาบาล จึงต้องทำความเข้าใจคำนิยามที่สถาบันพระบรมราชชนกกำหนดไว้ ความว่า

?การบริการสุขภาพด้วยหัวใจความเป็นมนุษย์ หมายถึง การให้บริการที่เป็นมิตร มีความรัก ความเมตตา ใส่ใจในปัญหาและความทุกข์ของผู้รับบริการและผู้เกี่ยวข้อง ให้บริการตามปัญหาและความต้องการ ของผู้รับบริการที่เป็นจริง? โดยรับฟังความคิดเห็นของผู้รับบริการเป็นหลัก?? เมื่อทำความเข้าใจแล้วอาจารย์ในภาควิชาได้หารือร่วมกันในการกำหนดวัตถุประสงค์ไว้ในการจัดการเรียนการสอน?จากคำนิยามและการทำความกระจ่างชัดในนิยามจะนำไปสู่การวางแผนการจัดการเรียนการสอนในขั้นสอนและการประเมินผล

?????????? 1.1 ?การทำความเข้าใจกับผลลัพธ์การเรียนรู้ที่ต้องการหลังเสร็จสิ้นการสอน เนื่องด้วยการพัฒนาบัณฑิตให้มีอัตลักษณ์การบริการสุขภาพด้วยหัวใจความเป็นมนุษย์เป็นการพัฒนาที่มีความเป็นนามธรรมค่อนข้างสูงเพราะการประเมินพฤติกรรมการบริการสุขภาพต้องอาศัยการสังเกตจากสถานการณ์จริง ผลลัพธ์การเรียนรู้เพื่อให้ได้นักศึกษาพยาบาลที่มีหัวใจการบริการด้วยความเป็นมนุษย์จึงต้องมีผลลัพธ์เป็นรูปธรรมที่คาดเดาได้ว่านักศึกษาจะเป็นผู้มีคุณธรรมจริยธรรมสามารถดูแลเพื่อนมนุษย์อย่างมนุษย์ดูแลซึ่งกันและกันได้

???????? 1.2 การศึกษาและเลือกรูปแบบและเทคนิควิธีแบบ Active Learning ที่ใช้ในการสอนเพื่อพัฒนา

นักศึกษาสามารถใช้ได้หลากหลายวิธีซึ่งภาควิชาพื้นฐานการพยาบาลได้นำมาใช้ในการจัดการเรียนการสอนและกิจกรรมเสริมหลักสูตรในโครงการการเตรียมความพร้อมด้วยหัวใจความเป็นมนุษย์มีอยู่ด้วยกัน อาทิ VARK learning style, Demonstration ?Return Demonstration Method ,Game, Panel Discussion, Case study, Authentic Learning เป็นต้น โดยรูปแบบทั้งหมดมีแกนกลางการเรียนรู้ที่สำคัญคือ การบริการสุขภาพด้วยหัวใจความเป็นมนุษย์ (Humanistic care) อาจารย์จะใช้รูปแบบหลากหลายวิธีเพื่อเป็นการสร้างความเข้าใจแบบลึกซึ้งให้แก่นักศึกษาโดยมี ความเชื่อว่ารูปแบบหรือเทคนิควิธีแบบ Active learning จะเป็นเครื่องมือในการทำให้นักศึกษาเข้าใจอย่างแท้จริงและสามารถนำไปใช้หรือแสดงออกเป็นพฤติกรรมได้

?????????? 1.3 การเตรียมสื่อและอุปกรณ์ที่ส่งเสริมการสนับสนับการเรียนรู้อย่างมีเป้าหมาย ข้อค้นพบจากการจัดการความรู้คือ การเตรียมสื่อสามารถสร้างสรรค์จากแนวคิดของผู้เรียนและผู้สอนตลอดจนการเตรียมจากสถานการณ์จริงที่ใช้สอน ซึ่งสถานการณ์จริงจะเป็นโจทย์ที่สำคัญในการให้นักศึกษาได้เรียนรู้จากประสบการณ์และสื่อโดยใช้สถานการณ์จริงซึ่งประกอบด้วยสถานที่ บุคคล เหตุการณ์ เวลา ที่เกิดขึ้นในเวลานั้นจะเป็นสิ่งที่ทำให้นักศึกษาเรียนรู้คำว่า ?การบริการสุขภาพด้วยหัวใจความเป็นมนุษย์? ได้ดีที่สุดในทัศนะของอาจารย์ภาควิชาพื้นฐานการพยาบาลและพัฒนาวิชาชีพ

?????????? 1.4 การวางแผนและการมีระบบเปรียบเสมือนแผนที่ที่จะทำให้การจัดการเรียนการสอนมีเป้าหมายและสร้างความกระจ่างชัดให้แก่ผู้เรียน

?????????? 1.5 การแบ่งกลุ่มนักศึกษาที่มีความเหมาะสม คำว่าเหมาะสมไม่ได้หมายถึง นักศึกษาที่มีผลการเรียนดีอยู่กลุ่มเดียวกัน แต่กลุ่มที่เหมาะสมในการเรียนรู้การพัฒนาตนเองให้มีหัวใจความเป็นมนุษย์คือการเรียนรู้ในกลุ่มที่มีธรรมชาติของผู้เรียนแตกต่างกัน ผลการเรียนต่างกัน ความสามารถเฉพาะบุคคลต่างกัน ความแตกต่างระหว่างบุคคลจะทำให้เป็นการเรียนรู้ว่ามนุษย์มีความแตกต่างกัน การเข้าใจมนุษย์คือส่วนประกอบที่สำคัญในการบริการสุขภาพแบบเข้าใจในบุคคลและการเอาใจเขามาใส่ใจเรา

?

2. ขั้นสอน

?????????? 2.1 ขั้นนำสู่บทเรียน การสอนนักศึกษาด้วยหัวใจความเป็นมนุษย์ที่ภาควิชาฯ นำมาใช้จะเริ่มต้นด้วยการสื่อด้วยภาพ ซึ่งอาจจะเป็นภาพนิ่งหรือภาพเคลื่อนไหว เช่น ดิวิดีประกอบการเรียน เรื่องแม่จ๋าอย่างร้องไห้ ในการสอนนักศึกษา เรื่อง หลักการและเทคนิคการดูแลผู้ป่วยระยะสุดท้าย ภาพยนตร์ประกอบเพลง(music video) การดูแลสุขภาพด้วยความเอื้ออาทรซึ่งกันและกันของสองสามีภรรยาที่สื่อโดยนักร้องที่มีชื่อเสียงในสังคม การนำเข้าสู่เข้าบทเรียนด้วยวิธีการที่สื่อด้วยภาพจะทำให้นักศึกษาได้รับรู้ทางประสาทจากการมองเห็น (Visual) การได้ฟังเสียง (Auditory/Audio) ที่จะนำไปสู่อารมณ์ความรู้สึกและการนึกคิดได้ง่าย

?????????? 2.2 การสอนเนื้อหา จะเป็นการผสมผสานกันทั้งหมด ขึ้นอยู่กับวิธีการหรือรูปแบบที่เลือกใช้ แต่การผสมผสานจะต้องมาจากการวางแผนแบบมีลำดับขั้นตอนไว้แล้วนับแต่แรก หากขาดการวางแผนที่ดีจะทำให้การสอนไม่มีเข็มมุ่งที่ชัดเจนและอาจทำให้นักศึกษาเกิดความสับสนได้

????????? 2.2.1 การสอนเนื้อหาที่ภาควิชาฯ นำมาใช้เพื่อพัฒนานักศึกษามีหัวใจความเป็นมนุษย์ประกอบด้วย VARK learning style, Demonstration-Return Demonstration Method, Panel Discussion Game,? Cooperative Learning,? Team based Learning,?? Case Study analysis Group Discussion, Story Telling,? Case study? Authentic learning แต่ละรูปแบบจะแยกใช้ตามวิชา 2 วิชา 1 กิจกรรมเสริมหลักสูตร คือ วิชาหลักการและเทคนิคการพยาบาล (ทฤษฎี-ทดลอง) วิชาปฏิบัติหลักการและเทคนิคการพยาบาล และโครงการการเตรียมความพร้อมการพยาบาลพื้นฐานด้วยหัวใจความเป็นมนุษย์ โดยภาควิชาฯ ได้จัดการความรู้ร่วมกันและพบว่าทั้งหมดนี้เป็นการจัดการเรียนการสอนที่มีความสัมพันธ์เชื่อมโยงและเป็นรูปแบบที่เหมาะสมต่อการพัฒนานักศึกษาให้มีหัวใจความเป็นมนุษย์ได้

3. ขั้นประเมินผล

????????? การประเมินผลการจัดการเรียนการสอนแบบ Active learning เพื่อการพัฒนาอัตลักษณ์บัณฑิต

การบริการสุขภาพด้วยหัวใจความเป็นมนุษย์? (Humanistic care) มีการกำหนดไว้ในการประเมินผลของการจัดการเรียนการสอนและกิจกรรมเสริมหลักสูตรโดยผ่านการวิเคราะห์และการสังเคราะห์จากประสบการณ์การจัดการเรียนการด้วยวิธีเดียวกันติดต่อกันเป็นระยะเวลา 7 ปี ข้อสรุปพบว่าการประเมินผลที่สำคัญในการที่จะประเมินได้ว่านักศึกษามีการบริการสุขภาพด้วยหัวใจความเป็นมนุษย์ได้มากน้อยเพียงไดอยู่ที่การสังเกตพฤติกรรมบริการสุขภาพในสถานการณ์จริงประกอบกับความรู้ที่เป็นทฤษฎีที่ผ่านการถ่ายทอดโดยการเขียนและผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนควบคู่กัน แต่ข้อสรุปนี้ควรจะมีการศึกษาวิจัยเพื่อการอ้างอิงตามหลักวิชาการต่อไป